Herand kraftverk Informasjonsbrosjyre September 2010 INNLEIING Herand Kraft AS har søkt om konsesjon til å bygge og drive eit kraftverk som utnyttar fallet i Storelvi, Jondal kommune. Det er utarbeidd ein utfyllande konsesjonssøknad med tilhøyrande konsekvensutgreiing for prosjektet, og denne brosjyren gjev ein kortfatta presentasjon av utbyggingsplanane, moglege konsekvensar og aktuelle avbøtande tiltak. Herand, september 2010 Herand Kraft AS v/styreleiar Kjell Olav Samland PRESENTASJON AV TILTAKSHAVAR Herand Kraft AS er eit selskap som er eigd 100% av grunneigarane med grunn- og fallrettar langs den aktuelle elvestrekninga. BAKGRUNN FOR SØKNADEN Ei utbygging av alternativ 1 vil gje 78,6 GWh ny fornybar og miljøvenleg energi som vil sikre både lokal-, regional og nasjonal kraftforsyning. Utbyggingsprisen er utrekna til 2,5 kr/kWh (alternativ 1). Konsekvensutgreiinga som er gjennomført, syner at utbygginga kan gjennomførast utan store negative konsekvensar for miljø, naturressursar og samfunn. Utbyggar er av den oppfatning at negative konsekvensar for mellom anna landskap og biologisk mangfald kan avbøtast gjennom tiltak som tek omsyn til desse verdiane. Herand Vassverk, som sørgjer for vassforsyninga for bortimot alle innbyggarane i Herand, vil med ei eventuell utbygging av Storelvi, verte oppgradert med nytt vassreinseanlegg. Herand Kraft AS vil kostnadsfritt stille lokale til disposisjon for reinseanlegget i kraftstasjonsbygget, halde straum til drifta samt leggje til rette for eit inntak som gjev Herand Vassverk best mogleg råvasskvalitet. Jondal kommune har så langt vist ei positiv haldning til kraftutbygging generelt, sidan dette vil kunne betre kommuneøkonomien og skape arbeidsplassar og vekstvilkår i kommunen. Kraftproduksjonen vil og kunne bli ei viktig attåtnæring for fleire av grunneigarane i bygda Herand, noko som vil bidra til å styrkje inntektsgrunnlaget på gardsbruka og sikre busetnaden i bygda. Figur 1. Oversiktskart som syner dei ulike utbyggingsforslaga OM UTBYGGINGSPLANANE Det ligg føre fire alternative utbyggingsløysingar for å utnytte vasskrafta i Storelvi. Alternativ 1-3 utnyttar fallet mellom Fodnastølsvatnet (kote 560) og Trå kraftstasjon (ca kote 90), 470 m brutto fall. Fodnastølsvatnet vert utnytta innanfor den naturlege vasstandsvariasjonen. Skilnaden mellom desse tre alternativa er variasjon i plassering av inntak og ulik utforming av vassveg. I alternativ 1 vil vassvegen totalt vere 2900 m i hovudsak nedgreve røyr, men med ein 200 m lang tunnel nærast inntaket. I alternativ 2 vil vassvegen totalt vere 2730 m tunnel og nedgreve røyr. I alternativ 3 vil heile vassvegen gå i fjell, med totalt 3000 m bora sjakt, tunnel og røyr i tunnel. Alternativ 4 utnyttar fallet mellom inntak i Storelvi nedstraums Fodnastølsfossen (kote 527) og Trå kraftstasjon, totalt 437 m brutto fall. Kraftstasjon og utlaup er som ved dei andre alternativa planlagd ved Trå, ca 150 m aust for riksveg 550. Stasjonen vert utstyrt med to vertikale fleirstrålars Peltonaggregat med turbinsenter. I alternativ 1, 2 og 4 er kraftstasjon planlagt i dagen. I alternativ 3 er både kraftstasjon i dagen og i fjell aktuelt. Arkitekturen på stasjonsbygning i dagen vert tilpassa lokal byggeskikk og landskapet. Alle alternativa vil ha tilkomst frå riksveg 550. Eksisterande veg til planlagd kraftstasjon vert oppgradert frå traktorveg til permanent bilveg. Med unntak av denne er det ikkje foreslått nye permanente bilvegar. Eksisterande traktorvegar vert nytta og oppgradert ved behov. Helikopter vert nytta til etablering av inntak i alternativ 1, 2 og 3. Det er sett av sju aktuelle område som kan egne seg for deponering av massar frå tunneldrift . Av desse er det lokalitet 1, som ligg på Samland eit stykkje opp for Herandsvatnet, som primært er ønskjeleg å nytte til massedeponi. Det er og sett av tre område som kan egne seg som riggområde. Figur 2. Fodnastølsvatnet År 2010 Kvartal 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 Søknadsfase Konsesjonssøknad med KU til NVE Handsaming søknad og KU i NVE inkl. høyring Handsaming av søknad og KU i OED Byggefasen For alle alternativ er det lagt til grunn ei tilkopling til eksisterande 22 kV nett via ein 0,5 km lang jordkabel. Hovudnettet må oppgraderast, men dette vil netteigar vere ansvarleg for og er difor ikkje vurdert i samband med utbyggingsplanane. Dette vil såleis ikkje føra til auka nettleige for brukarane av nettet. Detaljplanlegging, anbud og investeringsavgjerd Bygging Driftsfasen Drift Figur 3. Framdriftsplan 2011 2012 2013 2014 Alt. 1 Alt. 2 Alt. 3 Alt. 4 Nedbørfelt til inntak km2 31,1 31,1 31,1 31,4 Restfelt mellom inntak og krst. l/s/km² 6,0 6,0 6,0 5,7 Middelvassføring m3/s 2,80 2,80 2,80 2,82 Årleg tilsig til inntak mill. m³ 88,3 88,3 88,3 88,9 Alminneleg lågvassføring m3/s 0,22 0,22 0,22 0,22 m3/s 0,39 0,39 0,39 0,39 m3/s 0,45 0,45 0,45 0,39 m3/s 0,22 0,22 0,22 0,22 moh. 560 560 560 527 Minstevassføring i perioden 1/5-30/6 og 16/8-30/9 Minstevassføring i perioden 1/7-15/8 Minstevassføring i perioden 1/10-30/4 Inntaksnivå Utlaup kraftstasjon moh. 90 90 90 90 Fallhøgde, midlere brutto m 470 470 470 437 Midlere energiekvivalent kWh/m3 1,08 1,09 1,10 0,98 Slukeevne, maks m3/s 6,3 6,3 6,3 6,35 Vassveg, samla lengde m 2900 2730 3000 2600 Installert effekt, maks MW 25,0 25,2 25,3 23,7 Produksjon (1/10 – 30/4) GWh 19,2 19,3 19,3 18,1 Produksjon (1/5 – 30/9) GWh 59,4 59,7 59,9 56,0 Produksjon, år GWh 78,6 79,0 79,2 74,1 Byggetid År 2 2 2 2 196 204 214 187 2,5 2,6 2,7 2,5 Utbyggingskostnad Utbyggingspris mill. NOK NOK/ kWh Figur 4. Nøkkeltal for det planlagde prosjektet i Storelvi EKSISTERANDE TILHØVE I VASSDRAGET Fodnastølsvatnet, som Storelvi renn ut frå, ligg i eit lågfjellsområde med noko beitemark og stølsbyggnader/fritidsbustader. Storelvi renn vidare ned mot fjorden gjennom eit terreng som er rimeleg utilgjengeleg og urøyrd, men med skogsvegar av ulik standard på båe sider. Frå Trå renn elva gjennom eit kulturlandskap prega av tradisjonell jordbruksaktivitet. TILHØVE TIL SAMLA PLAN, VERNEPLAN FOR VASSDRAG OG ANDRE VERNEPLANAR Storelvi er tidlegare handsama i samla plan (SP). Utbygginga som er handsama i SP, gjeld ei overføring av vassdraget til Jondalselva med kraftstasjon ved Svåsand og avløp til Hardangerfjorden. Prosjektet vart då plassert i kategori II. NVE gav i 2003 fritak frå samla plan for ei utbygging av Trå kraftverk, som den gongen omfatta 1-1,5 m regulering av Fodnastølsvatnet. Storelvi er ikkje omfatta av Verneplan for vassdrag. Som del av Ytre Samlafjorden, er Storelvi verdsett med stor verdi i Hordaland fylkeskommune sin Fylkesdelplan for småkraftverk. I planen er Storelvi ikkje definert som del av det sårbare høgfjellsområdet mot Folgefonna, medan fjellpartia kring Fodnastølsvatnet er verdsett til middels verdi. Friluftsområda kring vassdraget er gitt noko verdi. Figur 5. Fodnastølsfossen med stor og liten vassføring (foto: Sweco) MOGLEGE KONSEKVENSAR AV EI UTBYGGING Hydrologiske tilhøve (vassføring) Ei utbygging vil naturleg nok redusere vassføringa i elva på strekninga mellom inntaket og utløpet frå kraftstasjonen. Årleg middelvassføring ved utløpet av Fodnastølsvatnet er på 2,8 m3/s, og litt høgare nedstrøms Fodnastølsfossen. På årsbasis vil om lag 80 % av vassmengda utnyttast til kraftproduksjon. Ca 20% av vassføringa vil passere inntaket på grunn av minstevassføring (forbislepping) og flaum. Frå utbyggar si side er det lagt opp til ei minstevassføring lik 0,22 m3/s i perioden 1/10-30/4, lik 0,39 m3/s i perioden 1/5-31/6 og 15/8-30/09. I perioden 01/07-14/08 er vassføringa sett lik 0,45 m3/s for alternativa 1, 2 og 3. For alternativ 4 vil minstevassføringa vere lik 0,39 m3/s frå 1/5-30/9. I tillegg kjem noko restvassføring , som gradvis vil auke nedstraums i vassdraget. Figur 6. Fodnastølsfossen med vassføring 463 l/s. Dette illustrerer korleis minstevassføinga i perioden 1/7-14/08, vil sjå ut Figur 7. Vassføring i Storelvi i eit middels år, før og etter utbygging . Istilhøve og vasstemperatur Det er forventa at vasstemperaturen vil verte noko endra både på sommartid og vinterstid, men utan at det vil vere direkte skadeleg for fisk og ferskvassorganismar. Redusert vassføring i elva om vinteren kan føre med seg noko tidlegare isleggjing. I Fodnastølsvatnet vil det vere mindre variasjon i vasstandsendringane, noko som vil kunne gje meir stabil is på vatnet. Opne råk og utrygg is som det normalt er kring utløpet, vil verte redusert. I staden er det forventa at dette skjer kring inntaket. Lokalklima Då prosjektet ikkje har reguleringsmagasin, er det forventa ubetydelege endringar for frostrøyk og tåke. Redusert vassføring kan føre til lågare temperatur i periodar med kaldt ver og føre til større risiko for at det legg seg is og for innfrysing i Storelvi. Redusert vassføring gjer og at lufttemperatur og grunnvasstilsig har større innverknad på vasstemperaturen enn i dagens situasjon, noko som gjev ubetydeleg høgare temperatur i elva om sommaren. Samla vil tiltaket ha ubetydeleg-liten negativ verknad for is- og vasstemperatur. Utbygginga er vurdert å ha liten negativ-ubetydeleg verknad for grunnvatn. Grunnvatn Basert på eksisterande kunnskap vil tiltaket ikkje gje vesentlege endringar for grunnvatn. Ein kan tenkje seg lokale grunnvassenkingar der røyrgata går gjennom lausmassar og noko drenering ved tunneldrift. Utover dette vil ikkje tiltaket gje vesentlege endringar i grunnvasstanden. Samla vil tiltaket ha liten negativ-ubetydeleg verknad for grunnvatn. Sedimenttransport og erosjon Under anleggsperioden må spylevatn frå tunnelarbeid, avrenningsvatn frå anleggsområdet generelt og massedeponi sedimenterast før det går til vassdraget. Vanlegvis vil dei største partiklane la seg sedimentere noksåraskt, medan dei minste partiklane, som vert sedimentert langsamt, vil verte tilførd vassdraget og farge vatnet nedstrøms i anleggsperioden. Desse medfører likevel ingen alvorlig fare for livet i vassdraget eller for bruken av drikkevatnet. Utbygginga er vurdert å ha ubetydeleg-liten negativ verknad for sedimenttransport og erosjon. Skred Ettersom det i dagens situasjon ikkje ligg føre noko risiko for skred eller steinsprang, er det vurdert som lite sannsynleg at slik fare skal auke i samband med det omtalte tiltaket. Utbygginga er vurdert å ha ubetydeleg verknad. Figur 8. Visualisering av dam nedstraums Fodnastølsfossen i alternativ 4 Landskap I øvre del av vassdraget, like nedstrøms inntaket i Fodnastølsvatnet, ligg Fodnastølsfossen. I denne fossen vil vassføringa, trass minstevassføring, verte vesentleg redusert etter utbygging av alternativ 1-3 og fossen vil tape ein del av kvaliteten sin som eit viktig landskapselement. Med alternativ 4 vil ein unngå reduksjon av vassføringa i Fodnastølsfossen, men lokalt vil alternativa endre landskapet med etablering av ein dam og eit vasspegel nedstrøms fossen. Vidare nedover vassdraget renn vatnet gjennom eit trongt gjel med ein mindre og to større fossar (Rogjelsfossen, Drivfoss og Kalvafossen). Verknaden av utbygginga vil ikkje vere like stor på denne strekninga då desse fossane ikkje er så tilgjengeleg og restvassføringa gjev større vassmengde jo lengre ned i vassdraget ein kjem. Utbygging av alternativ 4 er vurdert å ha liten-middels negativ verknad for landskapet. Terrenginngrep i samband med bygging av inntak, kraftstasjon, anleggsvegar og deponering av tunnelmassar vil føre til lokal påverknad på landskapet både i anleggs- og driftsfasen. Å unngå unødige terrengskadar ved kjøring og transport og tilpassing av vegar, deponi og andre inngrep i landskapet vert viktige avbøtande tiltak. Utbygging av alternativ 3 er vurdert å ha middels-stor negativ verknad på naturmiljø og biologisk mangfald. Alternativ 1 og 2 er vurdert å ha stor-middels negativ verknad, medan alternativ 4 er vurdert å ha stor negativ verknad på naturmiljø og biologisk mangfald. Trass i at Fodnastølsfossen vert urørt med dette alternativet, vil lågare minstevassføring gjere at dette alternativet gjev størst negativ verknad for naturmiljø og biologisk mangfald, samanlikna med dei tre andre. Utbygging av alternativ 1-3 er vurdert å ha middels-stor negativ verknad. Figur 9. Visualisering av terskel ved utløpet av Fodnastølsvatnet Naturmiljø og biologisk mangfald Ei utbygging vil i første rekkje påverke trivielle vegetasjonstypar og artar langs vassdraget og dei areala som vert påverka reint fysisk av arealbeslag. I tillegg vil utbygginga, gjennom redusert vassføring og arealbeslag, verke inn på to verdivurderte lokalitetar (viktig og lokalt viktig). Som avbøtande tiltak er foreslått tilstrekkeleg minstevassføring for å bevare fosse-engene i nedre del halvdel av elvestrekninga, at ein unngår øydelegging av ei verdifull ospeskog ved bygging av anleggsvegar, samt at det etter utbygging vert sett opp hekkekassar for fossekall på stader langs vassdraget. Inngrepsfrie naturområde (INON) Ingen av tiltaka knytt til utbygging av Herand kraftverk vil medføre reduksjon av INON. Fisk og ferskvassbiologi Redusert vassføring vil få størst verknad for vassdekninga i elva. Saman med nokre ubetydelege endringar i vasstemperatur og vasskvalitet er det difor å vente at produksjonsarealet for auren som sporadisk finns i Storelvi, vil verte noko redusert. Det kan vidare ventast noko lågare biologisk produksjon for den typiske botndyrfaunaen som er påvist i vassdraget. Avbøtande tiltak gjeld først og fremst anleggsfasen. For vassdragsnære steintippar, både midlertidige og permanente, bør det etablerast avskjeringsgrøft for oppsamling av avrenningsvatn og sedimenteringsbasseng. Med dette tiltaket vil ein unngå at konsentrasjonar av nitrogen, som kan vere giftig for fisk, vert ”lufta” før det vert slept ut i vassdraget. Både for anleggs- og driftsfasen vil verknaden vere mellom ubetydeleg og liten negativ for fisk og ferskvassbiologi. For driftsfasen er prioriteringa som følgjer: alternativ 4 er betre enn alternativ 1 - 3. Kulturminne og kulturmiljø Med unnatak av dammen og vasspegelet i alternativ 4 vil ingen registrerte automatisk freda, vedtaksfreda eller nyare tids kulturminne verte fysisk påverka av ei utbygging av Storelvi. Dammen og vasspegelet i alternativ 4 vil demme ned eit parti av ei gamal buferdsveg og Galtasetebrui. I jordkabeltraséen frå kraftstasjonen på Trå fram til nettilkoplinga ved Herandsvatnet og på areala som er sett av til massedeponi og riggområda, er det vurdert å vere potensial for funn av ikkje-kjente automatisk freda kulturminne. For alternativ 4 er utbygginga er vurdert å ha liten-middels negativ verknad for kulturminne og kulturmiljø. For dei andre tre alternativa er verknaden vurdert til ubetydeleg-liten negativ verknad. Figur 10. Kalvafossen (midt i bildet) er synleg frå bygda, men utgjer eit lite synleg element i det skogkledde draget opp mot høgfjellsområda. Her sett frå riksvegen (foto: Sweco) Jord og skogbruk Plantefeltet i nedste del av tiltaksområdet kan verte påverka i anleggsfasen ved at trasé for trykkrøret vert lagt gjennom dette. I driftsfasen kan arealet igjen disponerast, men med eit atterhald om at det ikkje kan byggast noko over røyret. Utbygging og forbetring av skogsog anleggsvegar vil og kunne redusere dei eksisterande skogsareala. vert det føresett tiltak på relevante plassar. Dette vert teke hand om i detaljplanlegginga. Etter utbygginga vert det vesentleg mindre vatn til dagens drikkevassinntaket og kvaliteten er forventa å verta noko dårlegare. Det er difor føresett at vassverket vil få vasstilføring direkte frå vassvegen til kraftverket. I stasjonen vert det sett av plass til eit oppgradert vassreinseanlegg. Truleg vil dette gjere at både råvasstilgang og kvalitet vert betre. Utbygginga er vurdert å ha liten negativ verknad på jord- og skogbruk. Utbygginga er vurdert å ha positiv verknad på ferskvassressursane. Ferskvassressursar Vasskvaliteten vert noko surare øvst i vassdraget, der vatnet renn gjennom harde bergartar. Lengre nede , der bergartane er meir lett forvitrelege, vert pH i vatnet auka. Reduserte vårflaumar i samband med snøsmeltinga vil truleg føre med seg at pH ikkje når dei låge verdiane som i dagens situasjon. Det kan oppstå kortare periodar med noko dårlegare vasskvalitet i anleggsperioden. For å førebygge uheldege konsekvensar Mineral- og masseforekomstar Tiltaket vil ikkje komme i konflikt med masseuttak og det er ikkje kjende mineralar i nærleiken. Næringsliv, sysselsetting, tenestetilbod og kommunal økonomi Ei utbygging som omtala i søknaden, vil kunne gje ei positiv effekt for fleire. Spesielt vil lokalt busette grunneigarar i prosjektet kunne få dette som ei viktig tilleggsnæring til tradisjonell gardsdrift. Dette vil kunne stimulere til vidare drift og framleis oppretthalding av det veldrivne kullturlandskapet i Herand. Det vil også være positivt for sysselsetting og lokalt næringsliv i anleggsfasen p.g.a. auka etterspørsel etter varer og tenester. Ein del av årsverka i anleggsfasen vil sannsynlegvis kome regionen til gode gjennom bruk av lokale og regionale underentreprenørar. Under driftsfasen vil det også vere behov for noko ettersyn av inntaksdam og kraftstasjon. Dette arbeidet kan handterast av grunneigarane lokalt. Den kommunale økonomien i Jondal kommunen vil få eit positivt bidrag i form av bl.a. auka skatteinngong i anleggsfasen, auka inntektsskatt frå fallrettshavarane i driftsfasen, samt eigedomsskatt, naturressursskatt og konsesjonsavgift. Utrekningar viser at desse til saman vil utgjere ca 2 185 000 kr f.o.m. det 7. driftsåret. Utbygginga er vurdert å ha positiv verknad for kommuneøkonomien og lokalsamfunnet i Herand. Figur 11. Utsyn over Herandsbygda Friluftsliv og reiseliv I anleggsfasen kan barrierar og stengsler i forbindelse med anleggsarbeid redusere tilgangen til og opplevinga av friluftskvalitetane i området. I driftsfasen kan dei utbetra vegane gjere området lettare tilgjengeleg for friluftsliv. Det er den reduserte vassføringa i vassdraget, og då særleg i Fodnastølsfossen, som vil ha størst negativ verknad for friluftsliv. Avbøtande tiltak vil vere å unngå midlertidige barrierar som bryter dei eksisterande bevegelsesmønstra. Utbyggjingsalternativ 1, 2 og 3 gjev ei meir stabil vannstand i Fodnastølsvatnet ved at vasstanden vert justert innan normal vasstandsvariasjon. Dette vil kunne betre båttilhøva i dei grunne partia av Fodnastølsvatnet Utbygginga er vurdert å ha liten-middels negativ verknad for friluftsliv og reiseliv for alle fire alternativa. Alternativ 4 med inntak nedstraums fossen er rangert som beste alternativ. Figur 12. Stiane mot Fodnastølsvatnet er skilta Figur 13. Visualisering av kraftstasjon på Trå. Foto syner eit døme på korleis kraftstasjon med vasskraftverk kan sjå ut. VIDARE SAKSGONG Søknaden med tilhøyrande konsekvensutgreiing er oversendt til Olje- og energidepartementet (OED) v/ NVE. Konsesjonssøknaden vil bli handsama etter særskilte reglar. Konsesjonssøknaden med tilhøyrande konsekvensutgreiing vil bli sendt på høyring til lokale, regionale og nasjonale styresmakter og ulike organisasjonar, og den vil bli lagt ut til offentleg ettersyn i kommunen. Det vil òg bli arrangert eit ope møte på Herand. Etter høyringsrunden vil NVE utarbeide ei innstilling i saka og oversende denne til OED. Det er Kongen i statsråd som tek den endelege avgjersla i saka. Store eller spesielt konfliktfylte saker blir lagt fram for Stortinget. I konsesjonen kan styresmaktene setje vilkår for drifta av kraftverket og det kan gjevast pålegg om tiltak for å unngå eller redusere skadar og ulemper. EIGNE NOTATER ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ................................................................................ ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… Høyringsfråsegner og spørsmål om sakshandsaminga kan rettast til NVE v/Magne G. Verlo E-post: mgv@nve.no Telefon: 22 95 95 95 eller direkte: 57 83 36 70 / 950 80 350 Internett: www.nve.no Spørsmål om utbyggingsplanane kan rettast til Herand Kraft AS v/Kjell Olav Samland E-post: kjell.olav.samland@ kvamnet.no Telefon: 91394477 Internett: www.herandkraft.no
© Copyright 2024