Øy-Blikk nr. 14/2015
1985 30 ÅR 2015 Øy-Blikk Fredag 10. april 2015 Spør oss om BUSTADLÅN Dei beste vilkåra får du gjennom Møre Ung og Møre Verdi. Karen S. Synnes Trainee Tlf. 481 73 502 karens.synnes@sbm.no Din lokale eiendomsmegler Odd-Arild Sæther Mob: 900 88 380 odd.arild.sather @moremegling.no Nr. 14 | 30. årgang Selge | ? Cecilie Clausen Dyb cecilie.dyb@em1mn.no Tlf: 400 01 064 www.oyblikk.no | Laussal kr 20,- Boligspesialisten i gisKe selge Bolig? Kontakt meg i dag for en gratis verdivurdering Audun Sjøholt mob 906 03 774 audun@notar.no www.notar.no No brakar det laus! Neste veke startar den lokale 4. divisjon i fotball. I år vert det seks lokaloppgjer, då både Vigra, Valder og Godøy møtast. SIDE 8-9 Motstandsmannen som folk trudde var nazist helt for ein dag: Hans Andreas Roaldsnes vert heidra med medalje og diplom frå Carnegies Heltefond Foto: Kristoffer Oftedal Heider til helten Hans Knut E. Valderhaug var ein markant motstandsmann. Likevel trudde folk han var på tyskarane si side. Carnegies Heltefond heidrar Hans Andreas Roaldsnes for heltegjerninga då han redda veslesystera Tora frå ein SIDE 5 angripande hund. SIDE 10-11 Finn din nærmeste butikk på www.spar.no Tilbudene gjelder t.o.m. lørdag 11/4. Karbonader 39 ferske, 720 g, Gilde 90 55,42/kg Kyllinglår 39 grillet, 960 g, Prior 41,56/kg 90 Alt ferskt pålegg 40% 49 fra Ringdal ÷ Begrensninger på tilbudene kan forekomme. Vi tar forbehold om trykkfeil og utsolgte varer. Salg kun til private husholdninger. Nakkekoteletter fersk, 2/4 pk, pr kg, Ringdal 90 Alltid tilbud på noe godt! 10. april 2015 Veke 15 Ubunden lokalavis for Giske Ansvarleg redaktør: Odd Egil Valderhaug Utgjevar: Øy-Blikk AS Aida Bjørdal Roald Gratulerer med dagen som var 8.april, da vart du 6 år og snart skulejente Helsing farmor og farfar. Øy-Blikk arbeider etter “Ver Varsam” plakaten og øvrige etiske retningsliner som vert lagde til grunn i norsk presse. Den som meiner seg råka av urett-messig avisomtale, vert oppmoda om å kontakte redaktøren. Pressens Faglige Utvalg (PFU) er eit klageorgan oppnemnt av Norsk Presseforbund. Organet handsamar klager mot pressa i etiske spørsmål. PFU, Rådhusgt. 17, 0158 OSLO. Tlf. 22 40 50 40, fax. 22 40 50 55 Bertine Fjelltun Nordstrand Gratulerer so mykje med 11-årsdagen 8. april. Du er ei kjekk og flink jente og vi er veldig glad i storesøsta vår! Gode klemmer frå mamma, pappa og Herman. Emilian Vedeld Blindheimsvik Gratulerer så masse med 3 års dagen som er 11 April :-) håper du får en fin dag :-) gla i dej tøffingen! Klem frå Andrea, Matheo, mamma og pappa Gratulere så masse med 3-års dagen, den 11/4… Emilian Vedeld Blindheimsvik. Vi er veldig glad i deg… Helsing… fra oss på Terøya og Valderøya ord for dagen: Den som seier alt han vil, får høyre mangt han ikkje vil Norsk ordtak Hipp Hipp Hurra for go’guten vår Johan, som fyller 4 år Søndag 12. april. Kjempeglad i deg <3 Klem fra mamma og pappa Vi gratulerer Kristin Roald så mye med 7-års dagen som var den 7. april. Kjempeglad i deg! Klem fra Jon, Marie, mamma og pappa Påskekonkurranse: Alt dette kan bli ditt! Tok du bilete i påska? Då håpar vi du vil dele nokre av dei med Øy-Blikk sine lesarar! Send inn dei flottaste påskebileta dine til Øy-Blikk til marcus@oyblikk.no eller bruk #øyblikk på Instagram. Vi velje ut dei beste bidraga set dei på trykk i avisa, og dei aller beste vert premiert med følgjande: Sportsbag frå Sparebanken Møre Bilshampo, bilvask, dekkvask og hagehanskar frå Ting og Tang Hårshampo og balsam frå Hårsenteret Reiseparfymeflakong og lommespeil frå Apotek 1 Hekletråd og krok frå Lotte Påskeegg med ymse godsakar frå Bunnpris To kaffikrus frå Øy-Blikk TIPSTELEFON: 92 42 33 98 Telefon: 70 18 63 80 Faks: 70 18 63 90 e-post: redaksjon@oyblikk.no annonse@oyblikk.no abonnement@oyblikk.no Øysenteret, 6050 Valderøy Forretningsannonsefrist: Måndag kl.12 Privatannonsefrist: Måndag kl.16 Trykk: Polaristrykk as Sats og montasje: Øy-Blikk Odd EGIL VALdERHAUG ANsVARLeG ReDAKTØR & DAGLeG LeIAR odd.valderhaug@mimer.no REbEccA MOLTU RIISøEN Redaksjon& ANNoNsesjeF rebecca@oyblikk.no KRISTOFFER OFTEdAL joURNALIsT kristoffer@oyblikk.no ROLF HANSEN joURNALIsT rolf@oyblikk.no MARcUS MURPHy GRAFIsK FoRMGIVeR marcus@oyblikk.no JOURNALIST FRILANS: Nora R. Hesseberg Birgitte Magelssen Godø Anja Heimland Løkling dato til venstre 2 Fredag 10. april 2015 Øyriket Giske Giske kommune omfattar dei fire øyane Vigra, Valderøya, Giske og Godøya. Øyriket har til saman 7.923 (dec. 2014) innbyggjarar. Øyane er bundne saman med tunnel og bruer, og kommunen er knytt til fastlandet med undersjøiske tunnelar. det skjer Sveletreff Valderøy sokneråd arrangerer sveletreff kvar måndag i Valderøy kyrkje. Her blir det svele og kaffi, god prat, kanskje litt song og opplesing. Kom og gå når det passar deg. Alle velkomne. måndag 13. april Valderøy kyrkje Pensjonisttreff Kvar tysdag tysdag 14. april Husmortun Valderøy Historielag Årsmøte Søndag 12. april Johansbuda Babysong Kvar tysdag tysdag 14. april Valderøy kyrkje Gudsteneste Høgmesse ved André Sjåvåg. Preike ved Espen Ottosen Offer: NLM søndag 12. april Valderøy kyrkje Høgmesse ved Geir Sakseid og Anne-Helen Roaldsnes. Tårnagentdeltakarane tek del. Offer: KRIK søndag 12. april Vigra kyrkje dato til høyre Fredag 10. april 2015 øyglimt Godøy kystmuseum: No kan du lære tradisjonell byggeteknikk Har du ei grindløe eller eit gamalt naust du vil setje i stand? Eller har du interesse for vestnorsk byggeskikk og vil lære meir? Då er Godøy kystmuseum staden å vere i veke 17. Grindbygg under oppføring. Her frå Nordisk Treseminar på Dovre. Foto: Norges Husflidslag Museet set fokus på vestnorsk byggeskikk og byggetradisjon og arrangerer kurs i bygging og vedlikehald av grindbygg. Grindbygget er den tradisjonelle byggkonstruksjonen vi finn i naust og løer og uthus, ein konstruksjon som har fleire tusen år gamle røter her langs kysten. Byggemåten krev forholdsvis lite material, er både elastisk og sterkt mot vind og trykk og kan byggast tilstrekkeleg luftig til oppbevaring av t.d. høy eller våt vegn eller båt som treng tørking. Reiser nytt grindbygg Museet skal denne våren bygge eit uteklasserom og formidlingsbygg og vil sette det opp som eit tradisjonelt grindbygg. Tømmeret som skal nyttast, har vakse her ute. Det vart hogd i fjor og har lege ein vinter og tørka. No skal det nyttast til å lære tradisjonshandtverket og etterpå til utstilling og formidling. Kurshaldar er Kåre Løvoll, tradisjons- handtverkar frå Volda, som gjennom ein del år mellom anna har hatt ansvaret for gjenreising og vedlikehald av mange av gardane langs Storfjorden. Vedlikehald av eksisterande bygg blir også eige tema på kurset, og deltakarane vil få undervisning og praksis på eit naust eller ei utløe som treng litt omsorg og stell. Interesserte kan ta kontakt med kystmuseet eller Stiftinga Sunnmøre Museum. Video frå fangeleiren på Budafjellet Under årsmøtet til Valderøy Historielag på søndag, blir filmen «Festung Sunnmøre» vist. Filmen vart laga i 1996 av Jan Olav Flatmark og Odd Kvammen. For lokalbefolkninga i Giske er det nok mest interessant det som blir vist og fortalt om det tyske festningsanlegget på Budafjellet på Roald. Her blir også lokale folk frå Roald intervjua om korleis dei opplevde det tyske nærværet gjennom fleire år. Mellom dei som bl i r i nter v jua er Kaa re Haa hjem. Han seier mellom anna at forholdet mellom lokalbefolkninga og tyskarane var kjølig, men ik kje kaldt. Også ekteparet Helga og Petter Roald blir intervjua. Helga arbeidde i leiren og skrella tønnevis med poteter, fortel ho i filmen. Filmen, som vart laga av historikar Jan Olav Flatmark og Odd Kvammen, fortel også om dei tyske anlegga på Bjørnøya, Aksla og på Hessa. 3 – Vert viktig å ta vare på det vi har Giske Senterparti vonar å doble talet på representantar i kommunestyret etter valet til hausten. Kampsakane er innan helse, skule og jordbruk. Rolf Hansen rolf@oyblikk.no Partiprogrammet er ikkje heilt klart, men dei store linjene ligg krystallklare for liste-topp Tore Nordstrand Uggedal. – Vi ønskjer at Giske kommune skal helde fram som ho er i dag, og ikkje verte ein del av ei samanslåing. Vi treng ikkje å gifte oss med Ålesund kommune for å gi innbyggarane gode tenestetilbod. Vi veit enno ikkje heilt kva kommunereforma inneber, men vi fryktar at Giske vert ete opp av Ålesund kommune ved ei samanslåing. Til dømes slik Ellingsøy har vorte, som ein eigen bydel i Ålesund, seier Uggedal. Aktiv valkamp På lista til kommunestyrevalet har Giske Senterparti 13 namn, der Nordstrand Uggedal er første kandidat. Han har med seg mykje politisk røynsle på laget, og partiet satsar på å vere synleg i valkampen. – Mellom anna vil vi nytte oss av fylkespolitikarar, og vi voner å få Jenny Klinge med oss ut for å fortelje veljarane kva vi står for. Vi ønskjer å vere ein tydeleg stemme framføre valet, fortel Uggedal. Pengeskrinet er skrapa til botn i Giske kommune, og økonomien er ein utfordring for Senterpartiet inn i den neste kommunestyreperioden også. – Det ha r vore gode og fornuftige investeringar, som måtte vorte tatt før eller sidan likevel. Det gjeld å finne gode løysningar for å oppretthalde tilbodet til innbyggjarane. Truleg er det ikkje pengar til så mange nye prosjekt, så det gjeld å ta vare på det vi har. Eg trur vi skal klare oss unna ROBEKlista, men økonomien vert ein utfordring. Giske kommune har vore ute ei stormnatt før, seier Uggedal. Lét du deg lure? 1. april-spøken til Øy-Blikk gav lesarane både noko å tenke over - og å smile av. Sikkert er det i alle fall at Knut Støbakk ikkje tar fire nye år som Giske KrF sin ordførarkandidat. Primærnæringane er verdigrunnlaget til Senterpartiet tradisjonelt sett. Giske Sp ser med bekymra auge på at stadig meir matjord forsvinn frå spesielt Valderøya. – Her er knapt ein flekk med matjord att, noko som skuldast den store utbygginga dei siste åra. Vi ønskjer å verne om landbruksjorda, for å oppretthalde målsetnaden om å vere sjølvforsynte, fortel Uggedal. Sp er motstandar av EU, EØS og Schengen-avtalen, og det å vere ein suveren kommune etter at kommunereforma har tredd i kraft i 2020, er eit naturleg scenario. – Vi liker ikkje sentraliser i ngsta n ken, og ønskjer å g i våre innbygg jarar eit go dt te ne ste t i lb o d . Gi ske kommune skal vere ein god kommune å vekse opp i, slår Uggedal fast. Han har inneverande perio- Rolf Hansen rolf@oyblikk.no Hovudpersonen sjølv fekk telefonar rett inn i påska. Nokon var tankefulle, andre usikre, medan resten lo godt av at Støbakk skulle ta ein ny periode som ordførar. – Eg fekk mange kommentarar og telefonar etter det oppslaget. Fleire gleda seg faktisk på mine vegne, medan andre var meir tankefulle over korleis dette skulle gå. Nokon undra seg over om dette TAR ANSVAR: Knut Støbakk( KrF) kjem til å orientere kommunestyret over påske om at han likevel ønskjer å ta ein ny periode som ordførar. Foto: Rolf Hansen 1. Tore Nordstrand Uggedal Valderøya 2. Eva Hjelvik Vigra 3. John Helge Giske Giske 4. Samund Rørvik 5. Sissel Anita Roald Vigra 6. Barbro Dyb Godøya 7. Magnar A. Rørvik Vigra 8. Erik Blindheim Vigra 9. Jon Sindre Godø Godøya 10. Synnøve Berget Valderøya 11. Olav Ståle Johansen Giske 12. Kåre Ola Synnes Vigra 13. Petter Bjørn GiskeødegårdGiske PRESISERING Jon Hildre i Venneforeininga for Vigra Kringkastar ber Øy-Blikk sette på trykk ei presisering når det gjeld saka vi skreiv førre veke om idéen om felles museum for kringkasting, krigshistorie og fiskeri på Vigra: faktisk var ein aprilsnarr også. Det var artig medan det stod på, seier ordførar Knut Støbakk (KrF). Lesarbrev og telefonar KrF sin ordførarkandidat vert med andre ord Harry Valderhaug, og han tar over pinnen etter 12 år med Knut Støbakk som ordførar. Redaksjonen i Øy-blikk har fått både e-post, lesarbrev og telefonar i høve den vesle aprilspøken vår. Øy-Blik k veit også frå det politiske miljøet i Giske, at fleire undra seg over om det faktisk var tilfelle det som stod på framsida til Øy-Blikk. Påska er rett nok høgtida for comeback både her og der, men Knut Støbakk står ikkje opp att politisk som ordførarkandidat framføre valet til hausten. Giske senterparti si liste til kommunevalet 2015 Vigra Kjernesakane SER FRAM MOT VALET TIL HAUSTEN: Tore Nordstrand Uggedal og Giske Senterparti. de vore aleine i kommunestyret frå Sp. Målsetnaden er å få inn minst ein partikollega i tillegg etter valet til hausten. – Det har vore tungt å ikkje ha nokon å jobbe tett saman med. Eg vonar veljarane ser på oss som eit godt alternativ, og difor gir oss nok stemmar til å kome inn med fleire representantar, rundar Tore Nordstrand Uggedal av. – Det var feil og misforstått sik Øyblikk framstilte saka om museum på Vigra Kringkastar, seier Hildre. Støbakk går for ny ordførarperiode Over påske kjem Knut Støbakk (KrF) til å varsle kommunestyret om at han likevel går for ein ny periode i ordførarsetet. ROLF HANSEN rolf@oyblikk.no Dei endelege partilistene til kommunevalet framføre valet til hausten måtte sendast inn seinast 31. mars. Sjokket var stort hjå mange, då KrF Giske i går melde at dei ville endre på si liste. Knut Støbakk hadde signalisert sin politiske retrett for lenge sidan. No har han bestemt seg for å ta ein ny periode som partileiar og ordførar-kandidat til hausten. – Vi går ein spennande tid i møte med mellom anna kommunereforma. I tillegg har vi store utfordringar i høve til kommuneøkonomien. Eg ønskjer å vere med på å få Giske kommune på fote att, slår Knut Støbakk fast. Han kjenner på gjeldsbyrda til Giske kommune, som i følgje avisa Nytt i Uka, gjorde kommunen til Noregsmeistar i gjeld. Oversikta syner at Giske har størst gjeld av alle kommunar i landet med heile 165 prosent av inntektene. I 2004 var den 71,6, noko som gir ei auke på 93,3 prosentpoeng. Tek ansvar Gjeldsauka har kome i perioden der KrF har sitte med ordføraren i Giske kommune. I tillegg gikk kommunen på ein blodraud smell i 2014-budsjettet, som skaka både ordføraren og politikarane elles i kommunen. Kombinasjonen av dette gjer at ordførar Støbakk føler eit ansvar for å rydde opp: –Eg føler at nokon må ta ansvar for å ta unna oppvaska. Difor stiller eg som ordførarkandidat for ein ny periode, seier Støbakk. Reise kjerringa 61-åringen har vore ordførar i Giske kommune sidan valet i 2003, og er no ekstremt motivert for sin fjerde periode som kommunen sitt overhovud. Reportasjen i Nytt i Uka melde at Giske kommune hadde lånt seg til fant, og det var dråpa som fekk begeret til å renne over for ein ordførar som såg for seg pensjonist-status seinast for ein månad sidan. God kommune Mykje av gjelda til Giske kommune kjem frå investeringar i infrastruktur, og det finst pengar på bok. Underskotet frå 2014 skuldast i hovudsak forhold utanfor politikarane sin kontroll, og overforbruket var difor ”berre” på knappe to millionar kronar. Giske er elles ein kommune i stor vekst, der det er venta 1000 nye innbyggjarar dei neste fire åra. Truleg vil det verte mange nye småbarnsfamiliar, og det er som kjent i beste KrF-and. – Giske kommune er ei god kommune å vekse opp i. Vi har ikkje dei same formuetoppane som andre kommunar, men så er heller ikkje pengar alt her i verda. Nestekjærleik og omsorg for dei ein har kring seg er viktig i høgtida som ligg framføre oss, og kvardagen elles, rundar ordførar Knut Støbakk av. Redaktør Odd Egil Valderhaug, som var til stades, går likevel god for sitata i saken. GJER DØRA HØG, GJER PORTEN VID: Knut Støbakk held døra open for fire nye år i ordførarstolen. Arkivfoto: Randi H. Longva dato til venstre 4 – Vi ynskjer ikkje ein konkuranse med Godøytun kystkulturmuseum, men ein felles resurs til felles beste for framtida. – Eg har hatt fleire rundar med meg sjølv den siste veka, og har kome fram til at det ikkje er rett å trekkje seg ut no. Det vert feil å hoppe av ei skute som er på ferd mot ope hav utan kontroll. Om veljarane ønskjer det, stiller eg meg difor positiv til å få kommuneøkonomien på fote att, seier Støbakk vidare. Onsdag 1. april 2015 dato til høyre Onsdag 1. april 2015 Sjå også lesarbrev side 17 dato til venstre 4 Fredag 10. april 2015 Heider til helten Hans I november viste han mot og handlekraft då ein hund angreip veslesystera med full kraft. Fredag vert Hans Andreas Roaldsnes frå Valderøya heidra med bronsemedalje og diplom frå Carnegies Heltefond. Hans Roaldsnes (15) takkar taekwondo for at han handla så raskt då ein hund gjekk til angrep på systera. Kristoffer Oftedal kristoffer@oyblikk.no 15-åringen får den sjeldne utmerkinga for snarrådig handling då ha n tok k veler ta k på hunden til den slapp systera Tora (9), som hadde djupe tannmerke i hov udet etter angrepet. På legevakta måtte dei sy 18 sting. Det var Lauritz Godøy som sendte forslaget til Carnegies Heltefond etter det som skjedde under eit arrangement på Vigra der han var medarrangør. Rett frå tentamen Hans kjem rett frå engelsktentamen torsdag når ØyBlikk får ein prat med tiandeklassingen torsdag. Korleis gjekk det? – Jau, det gjekk vel greitt. Det blir som det blir, seier Hans. Øy-Blikk gratulerer med det som skal skje fredag. – Takk. Eg har visst om det ei stund, det blir no artig. Taekwondo kom til nytte 15-åringen fortel om dramatikken som utspant seg etter innhausting av på poteter på MarkePe i november 2014. – Vi kosa med hunden fyrst, den hadde ikkje gjort noko gale til då. So skulle han inn igjen i ein bås i ei hesteløe. Eg høyrde hyling frå løa og sprang berre inn. Då såg eg at hunden hadde tatt systera mi, Tora. Hans sin eitt år yngre tremenning, Nora, prøvde fortvila å få hunden vekk, men til inga nytte. Hunden hadde bete seg så godt fast at han berre drog 9-åringen med seg. – Dei var heilt i sjokk, både systera mi og tremenningen min, fortel Hans. Utan å tenkje seg om kasta han seg over den store labradoren, som hadde heile hodet til Tora i kjeften. – Eg tok kvelertak på han, då blei han tydelegvis forskrekka og slapp. Eg går på taekwondo og har gjort det i fem år. Der handlar mykje om ein skal handle på instinkt, det var nok det eg gjorde. Så eg trur taekwondoen hjalp meg i denne situasjonen. Den fortumla hunden trakk seg vekk, og Hans bar med seg veslesystera ut, medan tremenningen fekk hunden inn igjen på båsen. Reagerte fyrst etterpå Hans fortel at han ikkje rakk å ta alvoret inn over seg før i bilen på veg til legevakta. – Det gjekk ikkje opp for meg før eg såg Tora i bilen, det var ganske grufulle skadar hunden hadde forårsaka. Nok re av k ut ta i hov udet var så djupe at ein kunne sjå hodeskallen. Då vart eg skremt, det var ekkelt. Det var fyrst då eg tok til å tenke på kva som kunne ha skjedd, kva viss det hadde gått endå verre? Opp på veggen Kompisane til Hans meiner heideren er fullt fortjent. Sjølv synest 15-åringen det blir litt mykje: – Heilt ærleg hadde det ikkje vore naudsynt med nokon pris. Det er eigentleg berre trist heile greia. Ifølgje både Lauritz Godøy og mor til Hans hadde hunden bite før, og han vart også avliva etter kort tid. Hans har prata mykje om hendinga i etterkant, men synest enno det er greitt å ”få det ut”. – Det va r ei ek kel opp lev ing, men systera mi er fortsatt glad i hundar. Det er no merkelege greier, ler Hans, som sjølv ik kje likar store hundar så godt. Familien sin eigen hund, Kaizer, er av den lille sorten: – Han hadde ikkje greid å skade ei fluge, flirer Hans Roaldsnes. Markering på skulen Overrekkinga av diplom og medalje frå Carniegies Heltefond finn stad fredag føremiddag på Valderøy Ungdomsskule, der ordførar Knut Støbakk vil halde ein liten gratulasjonstale og framføre heile grunngjevinga for utmerkinga frå Heltefondet. frå heltefondet si grunngjeving: “Hunden som angreip Tora Roaldsnes var ein stor hund med ein kraftig kjeft. Hunden […] var svært flink til å hoppe høgt og langt. Dette gjorde den svært farleg som angrepsdyr. […] Hans måtte bruke begge hendene på kvelartaken og kunne då ikkje verje sin eigen hals og ansiktet. Hunden kunne lett ha kome seg laus og glefst Hans i halsen. Hans tok ein kjemperisiko, men klarte å redde systra og seg sjølv frå hunden.” Kjelde: Carnegies Heltefond for Norge dato til høyre Fredag 10. april 2015 5 17. mai i nye rammer 17. mai-komiteen på Valderøy Barneskule lovar folkefest i nye rammer. KRISTOFFER OFTEDAL kristoffer@oyblikk.no Møtet i 17. mai-komiteen nærmar seg slutten når Øy-Blikk kjem på besøk, men idéane flyg stadig i høgt tempo over bordet og låtten sitt laust. Komitéleiar Therese Stavseth noterar ivrig. – Vi gler oss veldig til 17. mai for fyrste gong på den nye skulen. Det er kjempespanande, seier Ole Reinlund entusiastisk. Dei er alle spente på korleis den nye skulen og uteområda vil fungere som ramme for det heile. – Det veit vi jo ikkje før vi har prøvd, men alt ligg jo til rette for ei flott feiring her, einast dei om. Ikkje minst har dei mykje betre plass enn i fjor. – Det blei eit veldig stort trykk innandørs i fjor straks det kom nokre regndråpar. Her merkar ein ikkje folkemengda på same måte, seier Therese Stavseth. Ikkje at dei tek store atterhald for vêret: – Alt går, vi er jo på Vestlandet! Nye rammer og nye tider Mellom mykje nytt i årets feiring ber komiteen valderøyingane merke seg at programmet startar seinare i år. Barnetoget startar fyrst klokka halv ett i staden for klokka elleve slik det har vore tidlegare. Øy-Blikk lurer på om dette har noko å gjere med skriveria til den Valderøybusette bloggaren Bypatrioten, som ynskjer koordinering med programmet i Ålesund så folk også kan få med seg toget i byen. – Nei, det har detfaktisk ikkje, forklarar komitéleiaren. – Det er ei samkøyring med Vigra. Det er same prest som har gudsteneste både stader, og Valderøya har brukt å ha den tidlege gudstenesta. I år foreslo dei å bytte om, så da prøver vi det og ser om det kan fungere. Runden med toget tar om lag ein time, og etter kranspålegging på kyrkjegarden blir klokka nærmare to før alle samlast på skulen, der programmet startar umiddelbart. Stille tog? Apropos toget: Øy-Blikk sin journalist gjekk tydelegvis i feil ende i fjor, for det kjentest IDÉMYLDRING: 17. mai-komiteen ved Valderøy barneskule ved fem av dei. Frå venstre: Cecilie Dyb, Ole Reinlund, Kine Ludvigsen, Karoline Roald Skjong og komitéleiar Therese Stavseth. Foto: Kristoffer Oftedal nokså rart å gå i eit 17. mai-tog nesten heilt utan lyd. – Gjekk du i barnehagedelen? Der var det veldig stille i fjor, og det har vi snakka om, seier Therese Stavseth. – Skuleklassane lagar mykje liv, dei konkurrerar jo også seg imellom, men i år vil vi flytte korpset litt for å få ei betre fordeling i toget. Heilt framme SENTRUM FOR DET HEILE: Nye Valderøy Barneskule. Foto: Nora R. Hesseberg høyrde vi jo ikkje korpset i fjor, då blir det vanskeleg å synge – særleg for dei minste. Programmet tek form Komiteen lovar folkefest både ute og inne fram til klokka fem, og det blir to-tre timar med ymse moro frå utescena som skal riggast på nordsida av skulen. Tale får dagen skal Trine Røssevold stå for, og nytt av året er at det blir bildeoverføring frå scena til gymsalen. På denne måten kan dei som sit der inne og et også følgje med derfrå. Ole Reinlund lovar også mykje musikk og song. Med artisten Ole Reinlund, lurer Øy-Blikk. – Nei, eg har ikkje sett meg sjølv opp på programmet. Ikkje enno, legg han til, til stor lått frå dei andre komitémedlemane. Dei er ikkje heilt i mål med programmet, men seier det meste vil falle på plass i løpet av dei neste to-tre møta. Allereie no lovar dei eit innhaldsrikt program – og ikkje minst mat: – Det blir sal av lapskaus både ute og inne, folk skal få alt dei treng her: mat, kaffi, kaker og hyggeleg samver, so dei treng ikkje dra heim for å lage middag! Legg lista høgt Dei fleste har vel fått med seg at det i 2015 er 70 år sidan krigen tok slutt. Dette skal også få sin plass i programmet sjølv om komiteen ikkje heilt har ”spikra” denne markeringa enno. – Eit anna element som kan bli viktig er alle nasjonalitetane vi har her på øya no. Dette vil det nok bli ei markering av i ein programpost, seier Ole Reinlund. – Vi legg lista etter slik vi lagde 17. mai i fjor, seier Therese Stavseth. – Det var fyrste gong vi hadde sopass mykje program frå scena, og vi vil køyre den modellen i år også. Det var ei veldig bra feiring i fjor, og det blir minst like bra i år – garantert! Vi gler oss veldig til dette og håpar flest mogleg vil vere med! iNNBYR TIL LEIK: Frå uteområda på skulen. Her på nordsida av skulen blir det også rigga til utescene på 17. mai. Foto: Ragnhild Kristine Espelund Vartdal dato til venstre 6 Fredag 10. april 2015 Torgeir Hatlen er instruktør for aspirantar. Her har aspirantane som starta i haust sin første konsert etter nokre få måneder samspel. Foto: Anne-Lise Roald Vårsol og korpsglede Like sikkert som at snøklokkene kiker opp frå tuster og tuer når den første vårsola grip tak i bakken, er det at skulekorpsa tek sats for ny sesong, og rekruttering av nye medlemmer. ANNE-LISE ROALD Kvart år dei siste åra har ViVakorpset hatt ein rekrutteringsturné rundt om på barneskulane på Vigra og Valderøya for å vise fram instrument og fortelje elevane mellom 3. og 5. klasse om kor kjekt det er å spele eit instrument i skulekorps, og slik freiste endå fleire til å bli med i skulekorps. Rekrutteringsturne 14. april kjem Torgeir Hatlen og Kåre Nymark jr til å ta turen rundt med eit nytt opplegg. Dei er instruktør og dirigent i skulekorpsa på Vigra og Valderøya, og vil vise fram korleis ein kan lage spanande musikk og lydar i dei fleste instrumenta som ein har i eit skulekorps. – Vi skal lage noko som kallast ein ”teknologisk loop”, seier Torgeir Hatlen, instruktør på treblås. – Vi speler inn stemme for stemme, og så improviserer vi oppå. Slik får vi vist fram ulike instrument, og vi får korleis ein kan lage spanande musikk med dato til høyre Fredag 10. april 2015 ulike instrument og lydar som kling i lag. – Vi ser at det kjem fleire og fleire undersøkingar som konkluderer med at det er positivt for barn å lære seg å spele eit instrument. Og då gjerne instrument der ein speler saman med andre, poengterer Torgeir Hatlen. – Det som er spesielt for skulekorpsa er at ein kan bli kjend med andre barn og vaksne, uansett alder, kjønn, og frå begge øyane. Det er heller inga øvre aldersgrense eller krav til god fysikk for å spele i korps, seier Siv Merete Hatlen, som er med og legg planar for årets rekrutteringsopplegg. Opa øving Veka etter at barneskulene på Vigra og Valderøya har fått besøk, vil det bli arrangert ei opa øving på Valderøy Ungdomsskule slik at interesserte barn og føresette kan kome og høyre meir om korleis korpslivet artar seg. Siv Merete Hatlen snakkar varmt om kor viktig det er for alle som har lyst å kome på den opne øvinga. – Ein kan få prøve ulike instrument, og dei vaksne kan få snakke med andre vaksne og få svar på det meste ein måtte lure på om korps. Det er mange mytar om å spele i korps, og dei mytane vil vi gjerne kome til livs. Trommegr uppa og drilltroppen har ikkje inntak til hausten, då desse allereie er såpass store at ein ikkje kan ta inn fleire heilt enno, men blåseinstrument som klarinett, saksofon, trompet og mykje anna spanande er klare for å få nye brukarar. ring i grupper, og vi har mange kjekke og sosiale aktivitetar i lag gjennom heile året, både for aspirantar, drill og korps, poengterer Siv Merete Hatlen. – Vi legg vekt på at det skal vere kjekt å vere i korps, og vi ser at dei barna som er med til dei blir vaksne har eit stort hjarte for korpset, og kjem tilbake som støttespelarar så ofte som dei kan. Musikk som språk – Vi er kanskje ikkje så vande med at ting skal ta tid og måtte jobbast for lenger, men eg trur det er sunt for ungane å måtte lære seg at det ikkje er alt ein kan meistre med ein einaste gong, forklarer Siv Merete Hatlen. – Det tek tid å lære seg å spele på eit instrument skikkeleg. Ein kan sjå på det som å lære seg eit nytt språk. Først må ein lære seg bokstaver, deretter setje saman til korte ord og øve på uttale, så må ein setje det saman til lengre setningar, og så kan ein til slutt seie det ein vil heilt flytande. Kunsten for både ungar og foreldre er å halde ut til ein kjem over dei ulike kneikene det er å skulle lære, og ein må vere budd på at det kan ta fleire år. Samhald og speleglede – Vi har gode kveldsmatar, reiser på inspirasjonshelger og held konsertar, og om sommaren har vi brukt å reise på langtur i lag. Nokre gonger reiser vi også til utlandet, vi har vore både i Sverige og Danmark, og no vurderer styret om korpset skal ta ein tur til England neste sommar. Vi kombinerer individuell opplæring med opplæ- Egil Valderhaug Hjelmseth er aspirant på trommer, og klar for hovedkorps til hausten. Her er han knipsa under ein konsert i idrettshallen. Foto: Anne-Lise Roald 7 Kven er best i fotballriket her? Øy–Blikk tabellen 4. divisjon 1. FK Sykkylven 2. Norborg 3. Emblem 4. Valder 5. Langevåg 6. Rollon 7. Hareid 8. Godøy 9. Ørsta 10. Vigra 11. Larsnes Gursken 12. Vartdal Valder, Godøy og Vigra skal alle møtast i 4. divisjon denne sesongen. Seks lokaloppgjer gir mykje hard prestisje. Øy-Blikk legg hovudet på hoggestaben – Vi trur Valder endar høgst opp på tabellen. Rolf Hansen rolf@oyblikk.no Det å tippe ein tabell i april er svært krevjande, når ein samstundes skal sjå seks månadar fram i tid. Vi er ikkje skuggeredde i Øy-Blikk, og hoppar ut på djupt vatn. 4. divisjon på Sunnmøre fangar mykje interesse, då spelarane ofte er lokale. Det er små forhold, der løyndomane er få. Det 3. divisjon har mista av sin lokale sjarm etter den regionale omlegginga, finn du flust av i etasjen under. Dei gode historiene er mange nok til å skrive eit feitt leksikon. Prestisjen kan berre målast i tonn. I Giske kommune vil det truleg bli både gode og middels gode dagar på jobb og skule for spelarar og trenarar til Vigra, Godøy og Valder. Alt ettersom om det vert siger eller tap mot den brysame naboen kvelden føre. MÅL–GARANTI: Kenneth Kjevik skåra 55 mål for Vigra i fjor, og har målsetnad om mål i kvar kamp i år. Foto: Rolf Hansen Nord og ned Vigra er ny-opprykka frå 5. divisjon. Framføre 2014–sesongen vert ein gamal kom- pisgjeng samla att på Rota Stadion. Dei hadde ein gong spelt fotball i Vigra, sidan vore ein rundtur kring på fotballkartet i andre klubbar, men no var det dei stolte gule fargar som telte. Fotballferdigheitene var gode, og kompisgjengen bada seg til opprykk. Sjefsbadar vart Kenneth Kjevik, som banka inn heile 55 mål sist sesong. Nær halvparten av alle måla til Vigra i 2014. Kva kan vi vente oss i år frå den giftige assistenten ved Ellingsøy barneskule? – Det der er ikkje lett å svare på, men eg har som målsetnad å skåra i kvar kamp. Då vert det vell kring 20–25 mål då, svarar Kjevik. Han har vore innom både Godøy og Skarbøvik i dei to divisjonane over. Forhandstipsa til den lokale ekspertisen tilseier at Vigra får ein blytung sesong i 4. divisjon. – Dei fleste tippar oss nest sist, og det passar oss heilt fint Det er god motivasjon, og vi vil nok vere underdogs i om lag alle kampar. Vi får imidlertid ein tøff start med fire bortekampar, seier Kjevik vidare. Angrip Vigra har sleppt inn mål i bøtter og spann i vinter. Mot Godøy vart det 3–4 tap, sjølv om ein leia 1–0 til pause. Generalprøva onsdag var imidlertid av beste merke, der Ellingsøy fekk svi i 1–7 tapet på Nes Stadion. – Vi har nesten ikkje for- svarsspelarar, og har difor plassert om på folk for å dekke inn dei plassane. Sikkert hovudgrunnen til at vi har sleppt inn minst tre mål i kvar einaste treningskamp i vinter. Mot Ellingsøy var det einvegskøyring, og vi kunne ha vunne med langt større siffer. Det var første kamp vi stilte om lag full tropp. No er vi klare til sesongen, seier Kjevik vidare. Datoane å merke seg er 24. april og 21. august, då Vigra møter Valder. 14. mai og 11. september er det Godøy mot Valder. 25. juni og 24. oktober møtast Vigra og Godøy. God tru på Godøy Vigra har styrka seg ytterlegare i vinter med Andreas Blindheim frå AaFK G19. Han skåra to av måla mot Ellingsøy. Adrian Rørseth, Marius Austad og Anders Molnes skåra kvart sitt, medan Kenneth Kjevik banka inn to. Målfarlege folk kan trengast om Vigra skal ta naboen på Godøy. Truleg er det den jamnaste duellen av lokaloppgjera. – Valder er truleg det beste laget av oss tre. Kampane mot Godøy kan verte jamne, slår spelande assistenttrenar og notorisk målsnik Kenneth Kjevik fast. I treningskampen på kunstgraset til Godøy, stod utespelar Erik Dyb i mål. Ein politimann, men Vigra var dristige nok til å fyre av skot mot lovens lange arm. abonnent Bli BliBli abonnent abonnent i 2015 i 2015 i 2015 Abonnement Abonnement Abonnement i i i Øy-Blikk Øy-Blikk Øy-Blikk 2015 2015 2015 PDF PDF - nett PDF - nett -- nett papir - papir - papir 1 år: 1 år: kr. 1 kr. år: 890,890,kr. 890,½½ år:år: ½ kr.kr. år: 550,550,kr. 550,abonnement@oyblikk.no abonnement@oyblikk.no abonnement@oyblikk.no tlf.6380 7018 6380 tlf. tlf. 7018 7018 6380 dato til venstre 8 Fredag 10. april 2015 TOPPOPPGJER: Det sluta 1–1 mellom Valder og Hareid i fjor, og begge lag kjem til å kjempe i toppen av 4. divisjon også i år. Til torsdag serieopnar dei på Valdervoll. Foto: Rolf Hansen Dei har mangla keeper i heile vinter, men no kjem Robin Giskegjerde heim att for å ta på seg jobben. Når Godøy stiller toppa, ser dei morske ut på papiret. Sjefsservitør Svein Arve Alnes har kome heim att frå Skarbøvik. Frå sin residens på Giske, har læraren og tobarnspappaen god tru på at Godøy skal bite godt frå seg. – Det vert bra dette, når alle er på plass. Vi har spelar som Joakim Austnes og Nicolai Ruud i tillegg til eit knippe røynde spelarar. Så fyllar vi på med ungt pågangsmot. Vi kan ikkje tape for Vigra, ein stad går grensa, seier Alnes. Resultata i vinter er gode. Sist veke druste Godøy til med 2–1 siger borte mot Skarbøvik. Svein Arve Alnes skåra begge måla. I tillegg har både Emblem og Blindheim fått svi. Skal Godøy gå heile vegen? – Eg trur FK Sykkylven kjem til å gjere ein god sesong, medan Norborg skuffar. Samstundes trur eg ikkje vi har sjanse mot Valder. Dei har eit mykje høgare botn-nivå enn oss, slår Svein Arve Alnes fast. Pappaen til Henrik Valder har hatt blanda opplevingar i vinter, men vann 6–2 mot Langevåg sist veke. I helga skal dei blå på treningsleir til Østfold, der siste finpuss på serieforma finn stad. Valder satsar på sine eigne unge, og fleire G19-spelarar vil få sjansen i år. Laget vert trena av den gamle toppskåraren Tom-Gøran Jønsson og Frank Ove Bjørdal. Pappaen til AaFK-Henrik. Han har vore pedagog for sonen etter 0–5 på Lerkendal i helga. – Henrik og AaFK er svært revansjelystne heime mot Lillestrøm på søndag. Alt vart feil sist, og oppgåva vart tett på umogleg slik som kampen arta seg, fortel pappa Frank Ove. Han er assistenten til Tom– Gøran Jønsson. Dei har ei brei og fin treningsgruppe, som vert styrka av Henrik Hole Oksnes og Erlend Skjong framføre haustsesongen. Spelarane som SENTRALE: Jan Ove Austnes (t.h) er spelande Godøy–trenar og bror til den sentrale angriparen Joakim. Lars Kristian Austnes er viktig for Godøy, og det same er spelande assistenttrenar Kenneth Kjevik (bakom). Foto: Rolf Hansen dato til høyre Fredag 10. april 2015 manglar grunna skule, vil ikkje verte henta heim til kampar. Med ein god vårsesong kan Valder kjempe om opprykket ut på hausten. Konklusjonen 4. divisjon i år har truleg eit mykje tøffare og jamnare øvre sjikt enn på svært lenge. Fleire lag kan melde seg på, der Hareid er spelselskapa sin favoritt. Øy-Blikk trur FK Sykkylven stikk av med opprykket. Dei har ikkje mista nokon av dei viktigaste frå sist sesong, då laget overraskande styrte inn til tredje plass i opprykkssesongen. Har i tillegg styrka seg med mellom anna Asgeir Aarseth frå Brattvåg, og FKS ser sterke ut. Hakk i hel følgjer Norborg, med eit samspelt og røynd mannskap. Emblem er peika ut som opprykkskandidat av mange, men har variert mykje i vinter. Saknar i tillegg sin målmaskin Bogdan. Valder, Langevåg, Rollon og Hareid kan alle kjempe om opprykket med flyt undervegs. I motsett ende vert det svært tøft for Vartdal. Truleg rykker berre eit lag ned frå 4. divisjon, om ingen lag frå Sunnmøre rykker ned frå 3. divisjon avdeling 8. Dermed går det mot tre lokale lag frå Giske neste fotballsesong i 4. divisjon også. VIGRA–VON: Nyopprykk Vigra må sette sin lit til at det vert nok mål framover, for bakover har måla rent inn i vinter. Foto: Rolf Hansen 9 75 år sidan vårt øy Ein artikkelserie om krigen i Giske kommune Motstandsmannen som Dei første reelle krigshandlingane på Valderøya utspann seg 13. april 1940. Seks engelske krigsskip gjekk nordover Valderhaugfjorden, og då dei braka saman med 8 tyske fly som hadde som oppdrag å bombe Vigra Kringkastar vart det intens skyting. med vigringane. Knut E Valderhaug dreiv på den tida både ein landhandel og ein skyssbåt. Når tyskarane hadde bruk for skyss, kontakta dei Knut, og på den måten fekk han god kontakt med okkupasjonsmakta. Lite visste dei tyske offiserane at Knut E Valderhaug var ein viktig medhjelpar for alle dei som flykta over til England. Og ikkje visste dei at han var kontaktperson for militærorganisasjonen ”Anthrum” og medlem i etterretningsorganisasjonen ”Haga”. Odd Egil Valderhaug Trollkjelen som skjulestad Eit drama som valderøyingane ville sjå og sprang til fjells utan tanke på den faren dei utsette seg for. Etter dette første angrepet kom frykta for at tyskarane skulle sette ned fallskjermtroppar på nattetid. Det vart derfor organisert frivillige til å gå vakt om natta, og leiar for denne verksemda var Knut E Valderhaug. Dermed var Knut E Valderhaug med i den norske motstanden nesten frå første dag i krigen. Då Vigra Kringkastar skulle forsvarast, var Knut E Valderhaug med i troppa på 12 valderøyingar som forsvarte Kringkastaren saman Knut E Valderhaug var med i same organisasjon som Sverre og Johan O Roald. Då Sverre Roald vart arrestert på slutten av krigen, måtte broren Johan gøyme seg for tyskarane. Det var då naturleg for Johan å oppsøke Knut E Valderhaug for å få be om hjelp til eit falskt pass og til å finne ein sikker stad å gøyme seg. Trollkjelen bak valderøyfjellet vart løysinga, og Johan bad om ein presenning til å ha over seg. I ettertid fortell Liv Godø, dotter til Knut E Valderhaug, om ei oppleving ho hadde som lita jente under krigen. Ho hadde lagt seg, men vart vekt av aktivitet i stova. Døra til kammerset der ho låg stod på gløtt, og i lystripa kunne ho skimte mora og faren. Dei held på med noko som ho ikkje skjøna den gong, og som ho ikkje fekk forklaringa på før lenge etter krigen. Faren held eit pledd på brystkassa medan mora surra eit tau utanpå pleddet og rundt faren. Han vart så omfangsrik etter kvart, at han ikkje fekk på seg kappa si. Han lånte derfor kappa til faren som var ein mykje større mann. Med den store kappa, og med pledd og tau rundt brystkassa, forsvann han ut i nattemørket. Først etter krigen fekk Liv forklaringa på det merkelege som skjedde i stova i Johansgarden. Knut E Valderhaug var på veg i ut i Trollkjelen med pledd og tau til Johan O Roald som låg i dekning der i to døgn, før han rømde over til Godøya for å søke tilflukt i ei ny hole. På Godøya låg han i 8 døgn før han rodde inn over til Sykkylven, der han hadde slektningar. Knut E Valderhaug dreiv på mange måtar eit dobbeltspel med motstandsarbeid, samstundes som han hadde god kontakt med tyskarane. Mellom anna tilbaud Knut tyskarane husrom heime hos seg i Johansgarden når dei var på patrulje på Valderøya. Ikkje så rart at mange valderøyingar trudde han var nazist. Sjukehus på Losjen I papira etter Knut E Valderhaug finst eit brev som kan tyde på at Losje-huset på Valderøya var brukt som sjukehus i starten på krigen. Vi gjengir her brevet ordrett: ”Etter kapitulasjonen kom 3 engelske soldater og en nordmann, sendt til meg fra politiet i Ålesund, til beskyttelse og videreforsendelse. Disse ble her mottatt og oppvartet med vår beste mat. Videre ble de anbragt i Losje-lokalet, som for anledningen var ominnredet til sykehus med sykesenger og sykebårer. Vår daværende sykesøster, Olivia Skjong, ble tilkalt og foretok det fornødne med mat, bad og pleie for de trette og slitte soldater, som hadde vasset i snø og kulde i hårde strabaser mot vest fra Dombås-traktene.” Det kjem fram at dei tre engelskmennene vart transportert vidare til Ørsta og deretter med bil til Måløy og på den måten kom seg ut av landet. Truleg var dette soldatar som hadde deltatt i slaget i Gudbrandsdalen Her i det staselege huset i Johansgarden budde Knut E Valderhaug. Når tyskarane var på Valderøya tilbaud han dei husly på gardfen. Noko som førte til at bygdefolket mistenkte han for å vere nazist. dato til venstre 10 Fredag 10. april 2015 samfunn var i krig 1940-1945 og om innsatsen til lokalbefolkninga folk trudde var nazist saman med Mørebataljonen der mange soldatar frå vår kommune deltok. Johansbåten I tillegg til å drive landhandel hadde også Knut E Valderhaug ein skyssbåt som han mellom anna brukte til å hente varer frå Ålesund. Og då var det sjølvsagt også plass for å ta med folk, både til og frå byen. Han frakta også lege og jordmor mellom øyane, og han frakta handelsreisande langt oppover til Nordøyane. Og vi skal heller ikkje gløyme presteskyssen til og frå Hamsund og Giske. Når lensmannen skulle ut på oppdrag til Nordøyane, kunne turen vare i fleire dagar. Under krigen fekk han mange oppdrag for tyskarane, og som den motstandsmannen han var, utnytta han desse turane til å skaffe v ikt ig infor masjon om t yskarane sine oppdrag. Når tyskarane var på oppdrag på Valderøya, tilbaud han dei overnatting i Johansgarden, noko som fekk mange til å tru at han var nazist. Men for motstandsmannen Knut E Valderhaug var dette eit nøye planlagt dobbeltspel over for tyskarane. Ingen kunne mistenke denne mannen for å kjempe mot det tyske naziregimet. Heilt til bobla sprakk ein aprildag i 1945. Knut E Valderhaug vart arrestert og torturert, men han vart berga av freden. Arrestert og torturert Mot slutten av krigen vart Knut E Valderhaug avslørt og arrestert av tyskarane. Dei anklaga han for medverknad til transport av ungdomar til England og for sabotasje ved etterforskinga i samband med at Giske båten M/S ”Freya, ” M-32-G, forsvann. Etter arrestasjonen skreiv Knut E Valderhaug ned i detalj det han opplevde under dei tyske forhøyra. Litt redigert skriv han slik: – under det andre forhøyret fekk eg juling. Avstraffinga føregjekk med slag frå kne til skulder, med gummikøller med wireinnlegg, til eg segna om på golvet. Spark mot lår og musklar og slag mot ryggraden. Boksing mot hjertet til eg segna. Silke- og linsjalet som eg hadde på meg, vart strypt hardare og hardare rundt halsen min, medan dei ropte – innrøm, innrøm, heilt til eg segna om. Knut E Valderhaug vart redda av freden som kom 9. april 1945. Knut E Valderhaug var ein sentral person på Valderøya både innan forretningslivet og i det sosiale liv. Han var også ein markant motstandsmann. Dette bildet av Johansbåten er tatt ein gong på midten av 1930-talet. Om bord står Knut E Valderhaug og sonen Elias. Knut E Valderhaug dreiv landhandel og skysstransport. Med denne båten frakta han også tyskarane. dato til høyre Fredag 10. april 2015 11 syklar: Eit typisk døme på ting som går på dynga om våren. Men måtte dei eigentleg kastast? Foto: Kristoffer Oftedal Konge på skraphaugen fint ver for utandørsjobbing: – Vi tek imot mykje her, men ikkje matavfall, fortel driftsleiar Torgeir Flem. På fire år har han difor berre observert to rotter. – Og den eine fekk eg tatt med hjullastaren! Foto: Kristoffer Oftedal Med våren kjem ryddetrongen i hus og hagar. Noko av det vi ryddar, ender på Gjøsund. Øy-Blikk lodda stemninga på Gjøsund miljøstasjon ein måndagsføremiddag. KRISTOFFER OFTEDAL kristoffer@oyblikk.no – Det er roleg her i dag, seier driftsleiar ved Gjøsund miljøstasjon, Torgrim Flem idet han tek imot Øy-Blikk. Så rekk han ikkje å seie så mykje meir før ein bil svingar inn med «eit halvt mål skog» på tilhengaren, til hageavfall. – Eg får nesten hjelpe han litt, smiler Flem. Vi let han gjere det, og ruslar rundt på området så lenge. Roleg er det trass i at våren er høgsesong på ”bossplassen” – her er ingen kø på rampa ved restavfall, og dei som har noko å laste av på trevirke har god plass. Folk vi kjem i prat med er heller ikkje blant «storkundane», men for det meste godt vaksne folk som kan hende vart fødde før «bruk og kast» vart eit vanleg omgrep. Ein av dei har berre halvfull tilhengar, og anslår at han kjem hit sjeldnare enn ein gong i året. Det høyrest ikkje urimeleg ut. Journalisten, på si side, er her langt oftare – gjerne med full tilhengar. Truleg gjeld det mange, utan at det gjer saka noko betre. Kvifor er det slik? Ei av forklaringane kan ligge i eit anna omgrep dei aller fleste nordmenn har eit forhold til etter kvart: Oppussing. Når noko nytt skal inn, som til dømes eit kjøkken, må det gamle ut. Likar vi ikkje 70-talsdørene i huset vi akkurat har kjøpt, går dei på dynga. Dårlegare kvalitet Kastar vi for mykje? spør vi driftsleiaren når han kjem attende. Eit leiande spørsmål, så klart, men Flem peikar på to viktige premiss som også ligg bak trongen til oppussing og utskifting: – Vi nordmenn er kjøpesterke, det visast godt her kor vi er, seier Flem, og fortel at det ikkje er uvanleg å finne splitter nye ting som enno ligg i uopna emballasje. – Det er lett å sjå at vi har det godt. Samstundes er nok kvaliteten på det vi kjøper dårlegare enn før. Tidlegare kunne ein rekne med at kvitevarene ein investerte i ville vare i 30 år, no er garantien gjerne på fem år, og så må ein bytte ut etter seks-sju år. Han held fram: – For å ta det elektriske som døme, så vil eg tru at opp mot 70-80 prosent av det som kjem inn framleis fungerar. Gamle, «tjukke» TV-ar vert bytta ut, og folk vert ikkje kvitt dei fordi ingen andre vil ha dei heller. Og brått er flatskjermen på 32 tommar blitt for liten, eller ikkje «smart» nok. Driftsleiaren ventar òg på det store rushet av radioar som vert ubrukelege når FM-nettet vert endeleg slukka og folk går over til DAB. Farleg avfall – Det er ikkje så kjekt når ein tenker på kvar mykje av det ender, seier Flem og sikter til dei mange millionane tonn med elektronisk avfall som vert skipa frå Europa og til slutt ender i land som Ghana og Nigeria. Der ikkje fullt så kjøpesterke folk tek ut metalldeler for å tene til det dato til venstre 12 Fredag 10. april 2015 EIT BERG AV TREVIRKE: Ein heil del går til tredjesortering og vert malt opp til flis som mellom anna kjem gardbrukarar til gode, fortel driftsleiar Flem. Foto: Kristoffer Oftedal daglege brød, og giftige stoffar forsvinn ut i jord og elver. – For vår del går det elektriske og anna farleg avfall til destruering på Frogner i Akershus, fortel Flem. Mange vil unngå å kaste Vi kjem attende til alt det som eigentleg ikkje hadde trengt å havne på bossplassen. Driftsleiaren understrekar at det ikkje berre står på vilja hos dei som kastar: – Vi ser jo at folk er veldig ivrige til å bruke Finn.no og bytte-grupper på sosiale medium for å unngå å kaste. Men om det går litt tid utan at ein får avsetning på det ein ikkje treng eller har plass til, ender dei her til slutt. Heldigvis har vi jo fått ein bruktbutikk i kommunen, så mange køyrer dit med ting som enno er fullt brukbare. Det er jo kjempebra! Sunn fornuft Men «fullt brukbare» ting finn ein likevel på miljøstasjonen også. Kunne ein ikkje hatt ein eigen seksjon for ting som andre fortsatt kan han nytte av, spør vi. – Ein kunne nok ha ynskja seg ein gjenbrukskrok, men her fyllast det jo opp på ein augneblink. Vi har rett og slett ikkje tid og kapasitet til å sortere ut slikt, forklarar Flem. Det er heller ikkje i utgangspunktet høve til å ta med seg ting heim frå miljøstasjonen. Her må journalisten tilstå at bilen ikkje alltid er heilt tom på heimveg frå Gjøsund, og nemner nokre døme på ting som har fått nytt liv etter eit kort opphald på dynga. Flem nikkar: – Ein må jo kunne bruke sunn fornuft. Eg ynskjer ikkje å stoppe folk om eg ser at ting kan kome til nytte. Men folk kastar også ting som dei ikkje ynskjer skal hamne i hendene på andre, det kan vere brev, eller datamaskiner eller andre private ting. – Eg oppmodar alltid folk til å øydelegge harddisken før dei leverer datamaskiner her, ofte hjelper eg til med slikt sjølv her når nokon ynskjer det. Vidare bør ein kaste personlege ting i restavfallet, då går det rett til brenning, avsluttar Torgrim Flem. ROLEG DAG: Miljøstasjonen tek årleg unna skrot frå om lag 7-8000 besøk. Foto: Kristoffer Oftedal – Det er ei skam, alt folk hiv! Medan Øy-Blikk er inne i «bua» med driftsleiar Flem for å sjå på statistikk, kjem ein bil opp til betalings- Både journalisten og Kjell Arne Larsen var nyfikne på denne trappa, men ho fekk til slutt ligge att. Foto: Kristoffer Oftedal dato til høyre Fredag 10. april 2015 luka. «Det er ikkje mykje du får av meg i dag», seier sjåføren og køyrer inn - med tom tilhengar! Det er tydeleg få gjennomsn it t lege br u k a r a r – e l le r skal vi seie «kastarar» – på Gjøsund denne dagen, men her kjem altså ein som ikkje skal kaste noko, det er verdt ein prat i seg sjølv. Sjåføren viser seg å vere Kjell Arne Larsen. Drosjesjåfør om natta, skribent og «hobbysagar» på dagtid. No er han her for å hamstre ved, som jo finst i mengder her, til oppsaging heime på Giske. Hagemøblement – Det er ei stor skam, alt folk hiv, seier Larsen og ser utover berget av trevirke. – Her fann eg ein haug med lister av alle slag, dei var ikkje tekne ut av plasten eingong. Eg tok dei til byggvareforretninga her borte og fekk vete butikkprisen, 49 k roner meteren kostar dei. – Og sjå her, kva trur du ein må betale for denne dusjarmaturen på rørhandelen? Svindyre greier, rett i bosset. Og veit du kva, i fjor haust tok eg til sides eit heilt strøkent hagemøblement her! Eg kjenner jo han som kasta dei. ‘E’kje du riktig’, sa eg, men han hadde ikkje bruk for det. So tok eg bilete av møblane, men før eg hadde fått lagt det ut på Facebook var dei allereie borte! Journalisten må innrømme ein viss kjennskap til kven som henta møblane, og Larsen ler godt av samantreffet. – Det var no godt, dei var jo gode som nye, seier Larsen og held fram med vedsamlinga. Ein manns skrot kan vere annan manns skattar. Hagemøblar: Hagemøblar som fekk nytt liv ein annan stad. I bakgrunnen Larsen sin bil og tilhengar med ved. Foto: Kjell Arne Larsen 13 Ole og dei gjenforeinast 20 år etter det første CD-albumet til Ole Reinlund, er det duka for gjenforeiningskonsert på Valderøya med det første bandet hans, OLE OG DEI. kristoffer oftedal kristoffer@oyblikk.no I 1995 gav OLE OG DEI ut sitt første og einaste album, det sjølvtitulerte ”Ole og dei”. I åra etter har Ole Reinlund sjølv gitt ut tre soloalbum. Sundag møtast gutane i OLE OG DEI for å markere dei 20 åra som har gått med ein gjenforeiningskonsert i kyrkjekjellaren på Valderøya. Ole Reinlund fortel at det er ekstra artig at bandet blir gjenforeinga akkurat der, sidan det var nettopp i kyrkjekjellaren dei øvde før CD-innspelinga i 1994. Kåre i bandet. Det er eit artig samantreff at ein trompetist frå Sula erstattar ein annan – på det fyrste albumet var det Jan Magne Førde som spelte trompet. Studentband i Trondheim OLE OG DEI starta opp som band i Trondheim på starten av 1990-talet, og alle medlemmane i bandet var studentar. Då som no var Ole Reinlund var vokalisten og låtskrivar i bandet. – For meg var dette ei veldig viktig tid som musikar, og starten som vokalist, frontfigur og låtskrivar. Vi hadde eit flott band, med øvingar i kjellaren på universitetet og turnear land og strand, ein oase for oss som var med. No blir det veldig kjekt både å møtast og ikkje minst å spele saman igjen, seier Ole Reinlund. Dei andre gutane i bandet er no busett i høvesvis Oslo og Trondheim. Alle spelar jevnleg på ulike nivå og i ulike samanhenger, medan bassist Knut Tønnes Svanes har vore med Reinlund ”heile vegen”. – Men eg forventar at alle held nivået når vi møtast, ler Reinlund. – Dette blir heilt kanon Den siste konserten OLE OG DEI spela var i romjula 1996, som hovudband under Romjulsgospel i bankettsalen på Parken hotell. Greier dei å spele i lag etter så mange år, eller er det et rustent orkester folk får oppleve sundag, lurer Øy-Blikk. – Hehe. Vi skal øve frå fredag heilt fram til konserten, så dette skal bli heilt kanon! Medarrangør for konserten er soknerådet på Valderøya. OLE OG DEI tilbake på Valderøya. F.v. Frode Fjørtoft, Knut Tønnes Svanes, Ole Reinlund, Vidar Osen og Jon Hareide. Foto: Privat 1992 Klubbstemning – Vi prøver å lage klubbstemning i kyrkjekjellaren sundag ettermiddag, det er eit lokale som egnar seg godt til slike konsertar, seier Reinlund. – I tillegg er Malaki kafé open, med sal av kaffi og heimelaga kaker, så det blir ei god pakke for dei som vil ta sundagskaffien i kyrkjekjellaren. Vi synest dette er veldig gøy og håper sjølvsagt at vi kan skape ei god oppleving for folk. Dei som kjem skal også ha det gøy! Meir enn ei gjenforening – Dette er jo i hovudsak ein konsert med OLE OG DEI, så vi kjem til å spele mest av låtene frå dette bandet, forklarar Reinlund. – Samstundes er dette meir enn ei gjenforening, det er også ei slags oppsummering av karrieren så langt for min del. Så det kan nok dukke opp låter frå soloplatene mine også, seier Reinlund. Midt i konserten blir det òg ein eigen avdeling med berre Ole og trompetisten Kåre Nymark jr., som også skal spele med OLE OG DEI. – Det blir flott å integrere Espen Ottosen. Foto: Silje Måseide / NLM Espen Ottosen besøker Giske Espen “Hvorfor skriver ikke Gud på himmelen?” Ottosen på besøk! HARRY VALDERHAUG I helga kjem Espen Ottosen på besøk i kommuna vår og deltek i mellom anna to samlingar i Valderøy bedehus laurdag kveld. Espen er kanskje mest kjend for boka “Hvorfor skriver ikke Gud på himmelen?”. Han jobber til dagleg som informasjonsleiar i NLM og har vore aktivt med i fleire debatter på både TV og andre medier når tema rundt kristen tru og liv har vore framme til debatt. Han er også aktivt med i “Tankesmien Skaperkraft” og har skreve fleire bøker. Laurdag kveld deltek han på to samlingar i Valderøy bedehus. Første samling er eit møte der temaet er : “Vår tids største misjonsutfordringer”. Seinare på kvelden deltek Espen på Fokus/ungdomssamling med temaet: “Er det fornuftig å tru på Gud?”. Dette er spennende tema som vi håper mange vil kome og høyre på. Alle er heilt velkomne til samlingane, men skulle det enten vere litt “spooky” eller det rett og slett ikke passer å ta turen innom bedehuset laurdagskvelden, så sjekk gjerne webradioen vår der vi sender enkeltmøter direkte og/eller legg ut frå møta på websida i etterkant. I tillegg til dei to samlingane i Valderøy bedehus laurdag k veld, deltek E spen Ot to sen på Spotlight-samlinga på Godøya fredagskvelden og ved Gudstjenesta i Valderøy kyrkje søndag. dato til venstre 14 Fredag 10. april 2015 FOLK Alder: 58 Yrke: Butikkseljar Euronics, kvite– og brunevarer, elektronikk Sivilstand: Gift Familie: 6 barn Bur: Giske Kva er ditt beste minne frå barndomen? – Hesjing på markane ilag med besteforeldra. Korleis var du som tenåring? – Ja, sei det. Stort sett som dei fleste andre. Gjekk på skule i byen. Jobba om summarane på fiskeboder, og var ute ilag med kompisar i helgane. Eg var av den rolegare sorten. Dersom du skulle velje eit anna yrke, kva kunne du tenke deg? – Noko innan det tekniske feltet, som service og reparasjonsarbeid. Kva bruker du fritida di til? – Eg er med på organisert aktivitet. Speler i Godøy Brass og er medlem i Godøy Museumslag. Er også med i ei venneforening som liknar litt på Lions; Godøy Venneforening. dato til høyre Fredag 10. april 2015 Idar Valkvæ Korleis er du på kjøkkenet? – Eg likar å lage litt mat, til venner. Eg er ikkje nokon utprega gastronom, men lager baccalao og andre sorter middag. Klarer meg godt. Kva er det beste ved å bu i Giske kommune? – At vi har naturen rundt oss. Det er litt meir avslappa enn å bo i byen. Landleg og fint. Byen er nær, med kort reiseavstand. Kva er ferien du drøymer om? – Å reise Syd- og Nord-Amerika på langs. Med bil eller tog. Kva saknar du i Giske kommune? Her kunne ha vore eit meir utprega sentrum; vi har ikkje noko stad vi kan kalle for eit sentrum. Folk treffast mest på daglegvarebutikkar og legekontor, men elles har vi ikkje nokon skikkeleg møteplass. Kva musikk høyrer du helst på? – Alt slag. Ifrå brass til progressiv rock. Norsk musikk, Knut Reiersrud og Iver Kleive. Spelar du eit instrument sjølv? – Ja, eg spelar horn i Godøy Brass. Korleis held du deg i form? – For det meste ved fjellturer og gåing ute. Det er heldig å ha eit fjell med turstier i nærleiken. Prøver å komme dit fleire gonger i veka. Har du grøne fingrar? – Ikkje utprega, nei. Held ikkje på med det. Kun plen, litt busker og blomsterbed, men ikkje noko stort. Det vert mest ein dyd av nødvendigheit. Kva les du? – Aviser og magasin. Les fast National Geographic, krim og utanlandsk sci-fi, gjerne på engelsk. Kva forhold har du til sosiale media som Facebook, Twitter og Instagram? – Er registrert på alle, men bruker kun Facebook littegrann. Les det meste som folk legg inn, men det er sjeldan eg sjølv er aktiv. Kva meiner du om kulturtilbodet i Giske? – Bra. Her har vi sport, bedehus og ein del andre ting, men manglar uteplassar. Vi er for nært byen til å ha mange konserter og andre kulturtilbod. Bruker du ofte kulturtilbodet i Ålesund? – Er der av og til, men ikkje ofte. Det har litt med tid og avstand å gjere. Stemmer du ved kommune– og stortingsval? – Ja. Bør Giske halde fram som eiga kommune eller bør vi slå oss saman med andre? – Giske bør vere eigen kommune foreløpig. Kva kommune kunne det vere mest naturleg å slå seg saman med? – Nordre Sunnmøre. Ålesund, Skodje, Haram, Giske og Sula. Kva er du opptatt av akkurat no? – Skal lage bacalao på torskefesten, eit arrangement på Godøytun til helga (intervjuet fann stad før vintertorskefesten i mars, red.anm.) 15 Omsetnad av eigedomar i Giske kommune Gnr 1, bnr 163 er overdrege frå Martin K Roald til Petra Sofie Roald (16.02.2015) Overdragelsen omfatter også Gnr 1, bnr 249 Fiskerstrand til Leba Norge as (05.03.2015) Dalegata 1 (Gnr 10, bnr 210, seksjon 1) er selt for kr 40.000 frå Børsen Invest as til Magne Aasgå rd, Eina r Kv isv ik og Asbjørn Bernhard Røvik (27.02.2015) Grytolmarka 22 (Gnr 185, bnr 130) er selt for kr 2.400.000 frå Anna Elna Elida Nedregård til Nordbohus Ålesund as (13.11.2013) Salget omfatter også Grytolmarka 22 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 1) Salget omfatter også Grytolmarka 24 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 2) Salget omfatter også Grytolmarka 28 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 3) Salget omfatter også Grytolmarka 26 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 4) Salget omfatter også Grytolmarka 30 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 5) Salget omfatter også Grytolmarka 32 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 6) Salget omfatter også Grytolmarka 36 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 7) Salget omfatter også Grytolmarka 34 (Gnr 185, bnr 130, seksjon 8) Hagardsvegen 8 (Gnr 1, bnr 394) er selt for kr 3.300.000 frå Ann Elisabet Røsvik Roaldsnes og Odd Frode Roaldsnes til Stian Blindheim og Julia Roaldsand (27.02.2015) Gnr 124, bnr 6 er selt for kr 6.300.000 frå Petter Oddvin Godø til Ørjan Stenerud (09.03.2015) Salget omfatter også Gnr 124, bnr 611 Borniteigen 1 (Gnr 6, bnr 176) er selt for kr 1.200.000 frå Bjørn Synes til Lillian Skarmyr Olsen (03.03.2015) Gnr 189, bnr 202 er selt for kr 1.008.895 frå Giske kommune til Retail Giske as (09.03.2015) Salget omfatter også Gnr 189, bnr 203 Salget omfatter også Gnr 189, bnr 204 Salget omfatter også Gnr 189, bnr 205 Gnr 1, bnr 163 er overdrege frå Petra Sofie Roald til Magnar Roald (16.02.2015) Overdragelsen omfatter også Gnr 1, bnr 249 Andel av Rørvikvegen 24 (Gnr 3, bnr 104) er overdrege for kr 1.170.000 til Kjell Magne Kjøllesdal og Marina Viktorovna Kjøllesdal (27.02.2015) Gnr 186, bnr 632 er selt for kr 92.790 frå Giske kommune til Kalla as (27.02.2015) Gnr 124, bnr 583 er selt for kr 450.000 frå Sigga Malena Godø til Merk as (27.02.2015) Halvardsrema 21 D (Gnr 129, bnr 106, seksjon 4) er selt for kr 1.790.000 frå Øyvind Rabbevåg og Marie Revhaug til AnneGrethe Giske (04.03.2015) Gnr 125, bnr 19 er selt for kr 2.895.000 frå Eva Janne Godø og Tom Erik Yttri Synnes til Mathilde Alnes Antonsen (04.03.2015) Gnr 7, bnr 4 er selt for kr 1.900.000 frå Bente Henriksen Øvre Nordstranda 79 (Gnr 183, bnr 139) er overdrege frå Lorents Perry Fauske til Maria Fauske (10.03.2015) Overdragelsen omfatter også Gnr 183, bnr 243 Overdragelsen omfatter også Gnr 183, bnr 307 Kolvikparken 10 (Gnr 183, bnr 882, seksjon 5) er selt for kr 1.670.000 frå Bjarne Walderhaug til Thomas Sæther (10.03.2015) Oksneset 9 (Gnr 183, bnr 419) i Giske kommune er overdrege frå Einar Henry Berget til Elfrida Nancy Berget (19.03.2015) Kolvikparken 10 (Gnr 183, bnr 882, seksjon 5) er selt for kr 1.670.000 frå Bjarne Walderhaug til Thomas Sæther (10.03.2015) Nordstranda 49 (Gnr 183, bnr 173) er overdrege frå Einar Giske til Elfrida Giske (11.03.2015) Vikevegen 77 (Gnr 4, bnr 140) er overdrege frå Helge Blind- Valderhaugstranda 10 (Gnr 185, bnr 139) er selt for kr 2.700.000 frå Bjørn Pedersen og Stein Pedersen til Eivind Giskegjerde (17.03.2015) heim til Mary Herdis Blindheim (11.03.2015) Overdragelsen omfatter også Gnr 4, bnr 162 Overdragelsen omfatter også Gnr 4, bnr 219 Overdragelsen omfatter også andel av Gnr 7, bnr 56 Overdragelsen omfatter også andel av Gnr 7, bnr 84 Teppemyra 12 (Gnr 124, bnr 173) er selt for kr 2.700.000 frå Norunn Arna Fjørtoft til Ludvig Andre Fjørtoft og Nathalie Skjong (11.03.2015) Ågnegjerdet 18 (Gnr 1, bnr 579, seksjon 5) er selt for kr 1.825.000 frå Jan Eivind Mikalsen og Linn Kristin Legernes Ødegård til Martine Roaldsand Røssevold (16.03.2015) Valderhaugstranda 10 (Gnr 185, bnr 139) er selt for kr 2.700.000 frå Bjørn Pedersen og Stein Pedersen til Eivind Giskegjerde (17.03.2015) Salget omfatter også Gnr 185, bnr 184 Demmevegen 13 (Gnr 1, bnr 223) er overdrege frå Arne Bernt Roald til Bjørg Brandal Roald (17.03.2015) Oksneset 9 (Gnr 183, bnr 419) i Giske kommune er overdrege frå Einar Henry Berget til Elfrida Nancy Berget (19.03.2015) Overdragelsen omfatter også Gnr 183, bnr 423 i Giske kommune Overdragelsen omfatter også Gnr 29, bnr 89 i Sykkylven kommune Gnr 130, bnr 32 er overdrege til Nils Olav Giskegjerde (23.11.1962) Gnr 124, bnr 587 er selt for kr 250.000 frå Aasmund Godø og Andreas Rørvik Godø til Egil Vinnes Hjelmeland og Henriette Alnes Støhle (20.03.2015) Andel av Klungreteigen 9 (Gnr 6, bnr 267) er overdrege for kr 2.200.000 frå Lillian Skarmyr Olsen til Kristian Ervik Anthonsen (25.03.2015) Andel av Oksneset 29 (Gnr 183, bnr 110) er selt for kr 890.000 frå Vilius Balciauskas til Åge Rønning (25.03.2015) Andel av Gnr 127, bnr 132 er overdrege frå Roger Johan Holvik til Renate Giske Holvik (25.03.2015) Gnr 185, bnr 205 er selt for kr 75.000 frå Erling Magnar Hovden t i l Rober t Skjong (26.03.2015) Salget omfatter også Gnr 185, bnr 229 Gnr 124, bnr 242 er selt for kr 2.450.000 frå Mathilde Alnes Antonsen til Sergei Morozov og Olga Morozova (27.03.2015) Kjelde: Statens kartverk dato til venstre 16 Fredag 10. april 2015 Støbakk for ny ordførarperiode Øy-Blikk skriv i utgåva si på april sin første dag om ordførar Støbak k som v il hjelpe Giske kommune på fote att. Det vert vist til at Giske kom mu ne ha r størst gjeld av alle kommunene i landet, med heile 165% av inntektene. ”Det vert feil å hoppe av ei skute som er på ferd mot ope hav utan kontroll. Eg føler at nokon må ta ansvar for å ta unna oppvaska”, seier Støbakk, ”Difor stiller eg som ordførarkandidat for ein ny periode” Underteikna trur nok ikkje på at dette er Knut Støbakk sine eigne ord, men artikkelforfattar Rolf Hansen i Øy-Blikk set i allefall lys på eit alvor om ein oppvask som nokon må ta. Biletet om skuta mot ope hav utan kontroll spøker treffande med fiskeskipper Støbakk. Han har stått ved roret siste tolv åra, men skal sjølvsagt ikkje ha all skuld for at skuta er ute av kurs. Den må delast med kommunestyrefleirtalet i kvar einskild prioriteringssak. Eg har sjølv vore mannskap alle desse åra, dei siste fire som nestkommanderande. 23 folkevalde personar utgjer Giske kommunestyre, vi er Støbakk sitt mannskap. Avgjerande prioriteringar vert gjorde ved fleirtalsvedtak. Store investeringar har ført kommunen til gjeldstoppen med dei følgjer dette får for drifta av skular, barnehagar og omsorgstilbod. Rente og avdrag på desse låna viser att i budsjett for 2015 med vel 63 mill. kroner. Rekneskapsmessig meirforbruk i 2014 var vel 11 millionar kroner. Underteikna har vore del av eit vekslande mindretal mellom” mannskapet” som har prioritert annleis i saker som gjeld både drift og investeringar. Her kan nemnast saker som Omsorgsplan 2010-15, bygging av Giske Omsorgssenter, Skomakarvegen bufelleskap og nye Valderøy barneskule. Løkevegen bufellesskap og Alnes besøkssenter står for tur i 2015. På Alnes ligg 6 mill. i potten for bygging og 1,3 mill. i parkeringsplass. Frå før har kommunen ytt vel ein million i forprosjekt og kr. 550 000,- i grunnkjøp. Rådmannen kan vel i same biletleggjering seiast å vere roret på skuta. Roret er vårt verkty som endrar kurs etter nemde fleirtalsvedtak. Konsekvensar av mannskapet sine prioriteringar, eller mangel på slike, har rådmannen åtvara mot i innstillingar til sakene. Alle årsmeldingane frå 2010 fortel om eit altfor høgt driftsnivå i høve til kommunen sine frie midlar. At skuta er komen ut av kurs” mot ope hav” skuldast ikkje feil ved roret. Mannskapet har nok vorte freista ut av kurs av flotte forprosjekt og gode tiltak som det har vore vanskeleg å seie nei til. Konsekvensane ser vi no gjennom nedskjeringar i tenester innan barnehagar, skular og eldreomsorg. Skuta vår søkjer nytt mannskap frå september månad i år. Kven som vert skipper er for tidleg å seie no, men det er fleire kandidatar. Heile ma n nskapet ska l avg jere kursen videre. Farvatnet har vorte trongare å manøvrere i og krev godt sjømannskap. Demografi og inntektssys- tem set Giske mellom dei kommunene i landet med lågast inntekt. Ei Kostraanalyse for 2012 seier at Giske kommune har eit lavare handlingsrom enn ei gjennomsnittleg norsk kommune, og har derfor ikkje råd til å levere tenester på nivå med landsgjennomsnittet. Då må mannskapet på skuta gjere stamme prioriteringar for å manøvrere inn i smulere fa r vat n. F yl kesma nnen tilbyr alternativ styring gjennom ROBEK. Underteikna har søkt seg om bord for ein ny tur og vonar at det nye mannskapet evnar å halde skuta flytande til beste for alle innbyggjarane i Giske kommune og for dei tenestene vi etter lova skal yte for desse. likevel, jeg føler meg ikke trygg når vi bl.a. opplever at det fra kommunen satses i millionklassen til luftslott på Alnes, samt manglende økonomistyring på andre garantier. Olav Sindre Roald Varaordførar Ingen skam å snu!? Ser i siste Øy-Blikk at sittende ordfører benytter seg av fjellvett-regel i la nser ingen av sit t eget kandidatur til videre ordførerverv. I og med at avisen er utgitt 1. april er dette nok en aprilspøk, for jeg finner det svært lite sannsynlig at den gode herr Støbakk selv mener seg kapabel til å gjenskape tillit. Likevel kan jeg ikke unnlate å komme med noen betraktninger rundt hans tid i førerstolen. K nut Støbak k har ut v ils- omt vært en bra ordfører for kommunen, og det har spiret og grodd i hans fotspor. Det siste med storstilt åpning av ny barneskole, og satsingen på eldreomsorg med det nye senteret som gode eksempler. Apropos: Det siste løftet om flere institusjonsplasser ble vel ikke innfridd? at dette i det minste antydes, og at en kursendring må til for å få skuta på rett kjøl igjen. Jeg er imidlertid bekymret for at denne endringen kom noe sent, for etter mitt syn bryter det rundt oss på alle kanter! Som tidligere fiskeskipper burde KS innsett dette og endret kurs tidligere. omgang sender regningen til kommunens innbyggerne i form av stadig økende boligskatt, borger det ikke akkurat for tillit. Hvis jeg ikke tar helt feil, brukte også ordføreren sin dobbeltstemme til å innføre denne ekstrabelastningen på innbyggerne selv om han gikk til valg på det motsatte. Men dessverre, hans tid som ordfører vil ik ke bare bli husket for dette, men også for den økonomiske tilstanden kommunen har havnet i gjennom disse årene. Flott Det må være lov å minne kommunestyret om at det er folkets representanter, og at det ikke bare er sitt, men vårt pund de forvalter. Når de ikke makter dette, og i neste Vi står utvilsomt foran en økonomisk hestekur, og det må vi ta innover oss for å fortsette med selvstyre. Alternativet heter som kjent Robek, og det ønsker vel ingen? Men Uansett, aprilspøk eller ikke, den økonomiske grunnstøtingen til kommunen er definitivt ikke til å spøke med. Etter min oppfatning er ikke justering av kursen noen løsning, men kanskje et vaktskifte? Svein Roger Skjong Siste appell mot riving av sendarbygget frå 1948 Norkring v/ Knut Kjennerud Telemuseet ved Eli Hall Riksantikvaren Riving av sendarbygget frå 1948 på Vigra Kringkastar? R iksantikvaren kalla inn til synfaring/møte på Vigra Kringkastar 13.2.15. Norkring kunne dessverre ikkje møte. Grunneigaren og venneforeininga gjekk saman om å be riksantikvaren om å frede sendar-bygget. Giske kommune sin representant sa at det kunne vere mogleg at Giske kommune kunne vurdere å eige bygget. Slik eg ser det, er dette dessverre urealistisk. Personleg hadde eg ingen ting imot dette, men mi forut-setning var at grunneigaren var samd i dette. Noko eg trur også var Giske kommune sin representant si forut-setning. Grunneigaren har gjort det klinkande klart at han ikkje aksepterer andre enn Norkring eller Telemuseet som eigarar av sendar-bygget. Den einaste utvegen er at kommunen ekspropr ierer grunnen mot grunneigaren sin vilje. Ei slik løysing er eg sterkt imot. Eg har ei sterk politisk overtyding om at kommunen først og fremst skal ta vare på sine eigne innbyggjarar sine interesse mot sterkare partar. I tillegg er det eit faktum at ingen har ytt meir enn tidlegare grunneigar i arbeidet for å ta vare på Vigra Kringkastar si historie. Det var Telenor/Telemuseet i samarbeid med Riksantikvaren som valte Vigra Kringkastar som det einaste verneobjektet i Møre og Romsdal fylke på Telenor sin verneplan. Eg reknar med at det var Vigra Kringkastar si nasjonale kringkasting- og krigshistorie som var årsaka. Radio-masta som var ein del av kringkastingsstasjonen, stod oppført som eige verneobjekt. Avinor gjekk til stortinget for å få fjerna radio-masta og inngjekk ein økonomisk avtale med Norkring om å rive radiomasta. I grunnavtalen forpliktar eigaren å rydde opp etter seg. Når Norkring søker om riving av sendar-bygget, ser eg det som at Norkring har erkjent sitt oppryddingsansvar. Det er Telenor/Norkring og riksantikvaren som er den sterke parten og har det fulle og heile ansvaret for, om dei vil bruke fleire millionar kroner i riving av sendar-bygget og rydding av resten av området, eller våge å satse på eit Tele-/ kringkastingsmuseum og då spare pengane. Eg har stor tru på at fleire vil arbeide for at eit slikt tele-/ kringkastingsmuseum skal lukkast. Mykje av arbeidet er alt utført. Eit «museumsområde» der dei eldste verneobjekta og dokumentasjon er samla og utstilt for tidsrommet 1924/35 til 1948/52. I sendarbygget frå 1948 har vi samla utstyr og dokumentasjon frå 1948 til 2011 – både AM, men ikkje minst analog TV- og FM-utstyr og dokumentasjon frå heile Møre og Romsdal fylke. Dette er også snart viktig teknisk historie. Venneforeininga har i lang tid arbeidd for eit spleiselag der Giske kommune, Sunnmøre Museum, fylket/fylkeskonservatoren, Tafjord Kraft/Ålesund kommune, Sparebanken Møre og andre kan vere med. Slik eg ser det er det uråd å gjere noko med eigarforholdet. Eg vil be Telenor/Norkring/ Telemuseet og Riksantikvaren satse på eit Tele-/kringkastingsmuseum framfor å bruke fleire millionar kroner til å rive bygget og rydde området. Mvh Jon Hildre leiar i venneforeinga for Vigra Kringkastar dato til høyre Fredag 10. april 2015 17 Kva er dette? Ein lesar har levert inn desse to gjenstandane til redaksjonen og ber om hjelp til å finne ut kva det er og kva det er brukt til. Det ser ut som to handtak laga i tre og er spissa i eine enden der det også er eit hol. Gjenstandane, som vart funne i eit naust på Nordstranda på Valderøya, er om lag 20 cm lange. Finnaren kan opplyse at det fantes fleire slike i naustet. Vår kommune har massevis med erfarne fiskarar som truleg kan hjelpe, for vi trur kanskje det kan ha noko med sjødrift å gjere. Veit du kva det er brukt til så ta kontakt med redaksjonen i telefon 70 18 63 80 eller direkte til redaktør 92 42 33 98. Foto: Kristoffer Oftedal Bruk vårt lokale næringsliv helse | trim | kropp | velvære Timebestilling: 70 18 54 50 Man,ons,fre: 10-17 Tir,tor:10-19 Lør:10-15 Ditt Firma Her Kr350 Foto: Lise Istad Slotsvik dato til venstre 18 Fredag 10. april 2015 rubrikken TIL LEIGE TIL SALGS tips øy-blikk informasjonsmøte Giske kommune inviterer til ope informasjonsmøte på Alnes Brygge om samfunnsutviklinga på Godøya. Stad: Alne Brygge, dato: 14.04.2015, kl. 18.00-21.00 på telefon 2 vekes rubrikkannonser for private kostar berre kr130,- 70 18 63 80 Viser til Giske kommune si heimeside for meir informasjon Alle er velkommen Giske Idrettshall, Valderøya Vyborg – basar Bestilling per e-post: annonse@oyblikk.no eller tlf. 7018 6380 seinast tysdag kl.12.00 Torsdag 16. april kl.18.00 (om en uke) Sang: Godøy Brass, Valderøykvartetten og Torstein Remme. Andakt v/Irene Krokeide Alnes. Start og mål, idrettshallen 18. april VALDERLØPET Laurdag Laurdag 20. april kl. 13.30 ØNSKER Å KJØPE MISTET til salgs 50 tall’s skjenk selges m/utkjøring, 3 dører, 8 skuffer. Bredde 48cm, lengde 60cm, høgde m/bein 102cm. tlf. 48 36 14 50 ALFA BEGRAVELSESBYRÅ AS Vi står alltid til tjeneste ved dødsfall og begravelse. Personlig oppfølging fra våre konsulenter. DØGNVAKT: 70 18 34 44 / 70 16 92 20 (Avd. Ytterland og Gåseid) Besøk vår hjemmeside:www.aabb.no Påmelding pr. mail: send namn og fødselsår til BEVERTNING, Loddsalg og åresalg. Startnummer kan hentes ved betaling av Info om hjelpearbeidet. valderlopet@hotmail.no før www.ilvalder.no torsdag 18.4. kl 20.00. Info og distansene: Påmelding: navn, fødselsår og19.distanse til startkontingent i Idrettshallen fredag april kl 18.00 -19.30 eller på løpsdagen frå kl 11.00 -12.30. valderlopet@hotmail.no Etterpåmelding i same tidsrom. Hovedtrekning av skrivelodd. Meld deg på per mail og spar arbeid og pengar! Øvrig informasjon: www.ilvalder.no FURENE, 6100 VOLDA ALLE er varmt velkommen. NB!: Køyrerute kvar onsdag til Ålesund, Sula, Giske, Skodje, Haram, Ørskog. Sykkylven (tirsdag) og Hareid (torsdag) FRAKTFRITT Arrangør: Vyborghjelpen Valderøy LAVPRIS-MATERIAL bedehus - PRISAR INKL. MVA NB! Alle bestillingar for KØYRERUTA må vere innkomne innan onsdag 36x68 just . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pr m kr 12,50 48x98 just . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pr m kr 20,45 19x148 dobbelfals, 1. sort gr. kvit . . . . . pr m 2 kr 146,70 15x70 prof. golv/dør kvit . . . . . . . . . . . . . . pr m kr 33,95 21x70 prof. tak kvit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pr m kr 40,00 12 mm std. spon 122x239 . . . . . . . . . . . . . . . pr pl kr 154,90 Bever tak skygge MDF 12x128x239 eggk. pr m2 kr 165,Bygg1 Kari dør 70-100-200-210 kvit karm. pr stk kr 1200,70 mm Knauf isolasjon 037. . . . . . . . . . . .pr m 2 kr 33,30 100 mm Knauf isolasjon 037. . . . . . . . . . .pr m 2 kr 46,30 150 mm Knauf isolasjon 037. . . . . . . . . . .pr m 2 kr 67,80 200 mm Knauf isolasjon 037. . . . . . . . . . .pr m 2 kr 92,50 Torsdag 9. april - kl 20.30 Bibellesing m/tema Apg 24 Laurdag 11. april - kl 19 - Møte m/Espen Ottosen Tema: “Vår tids største misjonsutfordringer” - kl 21 - Fokus/Ukveld Tema: “Er det fornuftig å tru på Gud?” v/Espen Ottosen Onsdag 15. april - kl 19 - Møte m/ Arvid Berntsen Torsdag 16. april - kl 18 - Vyborgbasar i Giskehallen, Valderøya Velkomen til samlingane ! www.valderoybedehus.no Arr. Valderøy IM/IUF/S.skule MDF perle, skygge, fas 11 x 620 x 2390 mm Eggkvit, Cafelatte, Lys Toscana, Skagen 129,- Valderøy Historielag Tidlegare Tidlegare SISenteret begravelsesbyrå SISenteret AS begravelsesbyrå Tidlegare SISenteret AS begravelsesbyrå AS Kostmalt kr pr plate. Fritt levert Døgnvakt: Døgnvakt: 70 17 86 60 70 17 86 60Døgnvakt: 70 17 86 60 VI VI ER DER ER NÅR DER DU TRENGNÅR OSS DU TRENG VI ER OSS DER NÅR DU TRENG OSS kaller med dette inn til Vi Vi kankan avtale møte avtale i heimen, avdeling møte Øysenteret i heimen, eller Vi kan avdeling avtale Øysenteret møte i heimen, eller avdeling Øysenteret eller kontoret kontoret i Spjelkavik i Spjelkavik kontoret i Spjelkavik Lokal kunnskap, med landsdekkende erfaring. Lokal kunnskap, med landsdekkende erfaring. Lokal kunnskap, med landsdekkende erfaring. Vi utfører alle elektro oppdrag for bolig og næring. Vi utfører alle elektro oppfor bolig og næring. Vi utfører drag elektro opp•alleSkift til LED: spar penger drag for bolig og næring. • Styr varmen: spar strøm • Skift til LED: spar penger • El. kontroll: lavere forStyr varmen: spar strøm • Skift til•LED: spar penger sikring • El. kontroll: lavere for• Styr varmen: spar strøm sikring • El. kontroll: lavere forKjetil Løvold sikring Ring 7095 11 67 14 05 Mob 46 99 eller 70 11 14 05 Ring Ring 70 11 14 05 sykkylvsbladet-høy.indd 1 5/13/2014 9:24:52 AM sykkylvsbladet-høy.indd 1 et-høy.indd 1 blikk 5/13/2014 9:24:52 AM 5/13/2014 9:24:52 AM #øyblikk dato til høyre Fredag 10. april 2015 Boka om Valderøy Husmorlag er no til salgs i Øy-Blikk sin redaksjon i Øysenteret 2. etg. OPE MANDAG – FREDAG 8 – 17. LAURDAG 9 – 14 Årsmøte på Johansbuda søndag 12. april kl. 15.00 HYTTER – SJØLVBYGGARGARASJER – ALT I TRELAST www.koppenind.no – post@koppenind.no I tillegg til vanlege årsmøtesaker så viser vi filmen Festung Sunnmøre. Finn oss på 1650+ Likes! Filmen tar mellom anna fore seg det tyske festningsanlegget på Roald der fleire lokale personar blir intervjua. @dortlis - Dorthe Nedregotten - 4.4.15 Trenger du Elektriker? Trenger du Elektriker? Trenger du Elektriker? Vi har Glava, Decra, ståltak, takstein, H-vindu, dører Be oss om tilbod! 06 87 70. E-post: sunnmore@imf.no Telefon 70 04 59 90 Fax 70 www.sisenteret.no @siljebente - Silje Giske - 11.3.15 E-post: E-post: sunnmore@imf.no sunnmore@imf.no www.bbsunnmore.no www www.sisenteret.no .sisenteret.no 19 Siste sida TIPS OSS PÅ TELEFON 70 18 63 80 sol og måne 10. apr. 6.28, 20.47, 02.33, 9.32 11. apr. 6.25, 20.50, 03.24, 10.32 12. apr. 6.22, 20.53, 04.05, 11.44 13. apr. 6.18, 20.55, 04.36, 13.06 14. apr. 6.15, 20.58, 05.00, 14.35 15. apr. 6.12, 21.01, 05.20, 16.07 16. apr. 6.09, 21.04, 05.38, 17.40 Ti tusen skygger: en historie om Norge og de spedalske - Bjørn Godøy Trine Naadland, Giske folkebibliotek Dette er skildringa av koss den unge nasjonen litt snublande tok fatt på å kontrollere lepra - den store folkesjukdomen på Vestlandet. For det var folket langs kysten frå Stavanger til Tromsø, som verkeleg leid under denne sjuken og ca 10. 000 døydde på 1800-talet. Sjølv om tuberkulose tok ca 250. 000 i same tidsrom, vart lepra sett på som mykje verre av di ein meinte det kom av manglande kulturell utvikling, og slikt kan ikkje ein ung nasjon ha på seg. Lepra var kjent f rå Bibelen, og hadde herja her i landet minst sia vikingtida, og synet på dei sjuke som ”ureine”, sat djupt. Men legestanden og folket var grunnleggjande usamde: legane sa lepra var arveleg, medan folk f lest meinte det smitta. Ingen hadde noko botemiddel. Likevel var det dei to legane Jens Johan Hjort i Oslo og Daniel Hansen i Bergen som bidrog fyrst og mest til å gje dei sjuke hjelp og flo / fjære 10. apr. Flo Fjære Flo Fjære 03:05173 09:2851 15:38166 21:5059 11. apr. Flo Fjære Flo Fjære 03:53165 10:2657 16:39158 22:5368 12. apr. Flo 04:56158 Fjære 11:3961 Flo 17:56153 13. apr. Fjære Flo Fjære Flo 00:1273 06:16155 13:0158 19:23155 14. apr. Fjære Flo Fjære Flo 01:3770 07:40159 14:1749 20:38164 15. apr. Fjære Flo Fjære Flo 02:4760 08:49171 15:2035 21:38177 16. apr. Fjære Flo Fjære Flo 03:4547 09:46185 16:1322 22:28189 Lesetips til helga å løyse gåta om leprabasillen. Armauer Hansen som alle kjenner som leprabasillens oppdagar, fullførte prosessen med å påvise den basillen som spreidde sjukdommen. Hjort prøvde å få oppretta pleiestiftelsar for dei sjuke, men staten meinte det vart for dyrt, og innskrenka seg i 1839 til å opprette ei legestilling for dei spedalske ved St. Jørgen i Bergen. Der vart den unge Danielsen tilsett med oppdrag både å finne årsaka til sjukdomen, og ein kur mot han. Seinare kom det 3 isoleringsanstaltar på Vestlandet, den ein var Reknes hospital. Danielsen innfør te nøye registrering av pasientane, bading kvar veke, obduserte dei som døydde, og engasjerte ein dyktig teiknar til å dokumenter både dei levande og dei organa som han obduserte. Saman med ein kollega i Oslo, gav han ut ei lærebok i diagnostisering av sjukdomen, som vart banebrytande i Europa. Han vart etterkvart rekna som ein av verdas fremste ekspertar på sjukdomen. Godøy skildrar både koss forferdeleg ofra for leprasjukomen hadde det, og alle dei fordømmande haldningane som fanst i overklassen og blant dei velutdanna. Han skildrar også arbeidet til desse legane som sleit med å finne gode løysingar, på ein lettlesen og interessant måte - slik at det nesten gys i lesaren. Kvar fjortande dag gir Giske folkebibliotek deg eit nytt lesetips til helga. Håvard Bjørnelv og Trine Naadland, ved biblioteket, er det som gir deg tipsa. hjernetrim Svar på førre Sudoku SuDoku 3 2 5 9 4 8 1 6 7 9 7 4 6 1 5 8 3 2 6 8 1 2 3 7 9 4 5 2 5 9 8 7 4 3 1 6 1 4 6 5 2 3 7 8 9 8 3 7 1 6 9 5 2 4 5 6 8 4 9 1 2 7 3 4 9 3 7 8 2 6 5 1 7 1 2 3 5 6 4 9 8 Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vannrett, loddrett og i kvadrata. Levert av Media Berge @siljebente - Silje Giske - 17.3.15 ���� ������������� ���������� ������� ���������� ������� ������ ��������� �� ����������������� ������ ��������� �� ����������� ������ ����������������� ����� ������������ #oyblikk | @øyblikk
© Copyright 2024